Πως αναπτύσσεται η ομιλία και γλώσσα;
Οι πρώτες λέξεις του μωρού είναι
μουσική για τα αυτιά των γονιών του. Όμως πως
μπορείτε να πείτε ότι η ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας του παιδιού
σας είναι σε καλό δρόμο;
Στα πρώτα 3 χρόνια της ζωής
του ο εγκέφαλος του παιδιού αναπτύσσεται
και ωριμάζει και για αυτό το λόγο είναι η πιο σημαντική περίοδος για την
ανάπτυξη των ικανοτήτων της ομιλίας και της γλώσσας. Οι ικανότητες αυτές αναπτύσσονται
καλλίτερα σε περιβάλλον πλούσιο σε ήχους, εικόνες και σε συνεχή έκθεση στην
ομιλία και γλώσσα των άλλων ανθρώπων.
Φαίνεται ότι υπάρχουν κριτικές
περίοδοι για την ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας στα βρέφη και στα μικρά
παιδιά, όταν ο εγκέφαλος μπορεί να απορροφήσει την γλώσσα. Αν οι περίοδοι αυτοί
περάσουν χωρίς το παιδί να εκτεθεί στην γλώσσα, τότε είναι πιο δύσκολο να
μάθει.
Η μέση ηλικία που ένα παιδί λέει
την πρώτη του λέξη είναι οι 12 μήνες και μπορεί να κάνει πρόταση με δύο λέξεις
περίπου στα 2 χρόνια. Στην πραγματικότητα, τα παιδιά φθάνουν τα ορόσημα σε ένα
μεγάλο εύρος ηλικιών. Ένα παιδί που φαίνεται πίσω μπορεί ξαφνικά να κάνει ένα
μεγάλο βήμα και να προσπεράσει τα συνομήλικα παιδιά. Άλλο παιδί που μίλησε
ενωρίς, μπορεί να κολλήσει στις λίγες λέξεις για μήνες πριν να προσθέσει άλλες
λέξεις στο ρεπερτόριο του. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να συγκρίνετε τα παιδιά
ή να πανικοβάλλεστε. Όταν το παιδί σας θα είναι έτοιμο θα μιλήσει.
Τα γενικά ορόσημα αποτελούν ένα οδηγό για την
φυσιολογική ανάπτυξη της ομιλίας και της γλώσσας, όμως το κάθε παιδί ακολουθεί
τον δικό του δρόμο.
Η ανάπτυξη της γλώσσας περιλαμβάνει την ικανότητα αντίληψης
και την ικανότητα έκφρασης της γλώσσας.
Η αντίληψη της γλώσσας: Μαθαίνοντας
να ακούει και να καταλαβαίνει την γλώσσα
Έκφραση της γλώσσας: Μαθαίνοντας να μιλάει και να χρησιμοποιεί την γλώσσα
Ακοή και κατανόηση του λόγου
|
Η έκφραση της γλώσσας
|
Γέννηση
|
|
· Η εκμάθηση της γλώσσας αρχίζει από την γέννηση.
·
Ακόμη και τα νεογνά αναγνωρίζουν
τους ήχους του περιβάλλοντος
·
Ακούνε την ομιλία των ατόμων που
είναι κοντά τους
· Ξυπνάνε με του δυνατούς ήχους
· Μένουν ακίνητα σε απάντηση σε καινούργιους ήχους
|
· Τα νεογέννητα παράγουν διάφορους ήχους, με τους οποίους οι γονείς
καταλαβαίνουν ότι τα μωρά βιώνουν ευχαρίστηση ή πόνο
|
0 – 3 μηνών
|
|
· Τα μωρά μαθαίνουν να γυρίζουν προς την φωνή σας, όταν μιλάτε και
χαμογελάνε όταν ακούνε την φωνή σας.
· Φαίνεται ότι αναγνωρίζουν τη φωνή σας, αφού τους είναι γνωστή και
ησυχάζουν στον ήχο της, όταν κλαίνε
· Επίσης τα μωρά σε αυτή την ηλικία σταματούν την δραστηριότητα τους
και παρακολουθούν τον ήχο της γνώριμης φωνής
· Συχνά ανταποκρίνονται σε ανακουφιστικούς τόνους είτε η φωνή είναι
γνώριμη ή όχι
|
· Το μωρό χαμογελάει μόλις σας αντιληφθεί στο οπτικό του πεδίο.
· Επαναλαμβάνει τον ίδιο ήχο πολλές φορές και “γουργουρίζει” όταν
είναι ευχαριστημένο.
· Το κλάμα διαφοροποιείται.
· Το μωρό χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για διαφορετικές καταστάσεις.
Για παράδειγμα, άλλο κλάμα δηλώνει πεινάω και άλλο πονάω
|
4 – 6 μηνών
|
|
· Τα μωρά αρχίζουν να ανταποκρίνονται στη λέξη «όχι» και στις αλλαγές
του τόνου της φωνής, όπως επίσης και σε άλλους ήχους εκτός από την ομιλία.
· Μπορεί να τα συναρπάζει ο ήχος παιχνιδιών και άλλων αντικειμένων
· Απολαμβάνουν τη μουσική και τον ρυθμό και ενδιαφέρονται για την πηγή
όλων των ειδών καινούργιων ήχων, πχ το πουλί που κελαηδά, τον βόμβο των
αυτοκινήτων
|
· Ήχοι γουργουρίσματος ή παιχνιδίσματα φωνής αναδύονται, όταν παίζετε
με το μωρό ή όταν απασχολείται μόνο του ευτυχισμένο
· Στην ηλικία αυτή η παραγωγή ήχων κυριαρχεί και μερικές φορές το μωρό
θα ακούγεται σαν να μιλάει
|
7 – 12 μηνών
|
|
· Η περίοδος από 7 έως 12 μηνών είναι συναρπαστική και διασκεδαστική
· Το μωρό ακούει, όταν του
μιλάνε
· Γυρίζει και προσέχει το πρόσωπό σας, όταν φωνάζετε το όνομά του
· Ανακαλύπτει ότι του αρέσουν τα παιχνίδια, όπως το κου – πε -πε, το
κου- κου -τσα, το κρυφτούλι μαζί σας (να του κλείνετε τα μάτια και να του αποκαλύπτετε αντικείμενα ή απλά το πρόσωπο σας) ή παιχνίδια με τραγούδια όπως φτιάχνω κουλουράκια
· Στην περίοδο αυτή το μωρό αναγνωρίζει τα ονόματα γνωστών αντικειμένων
και προσώπων ( μπαμπάς, αυτοκίνητο, μάτια, τηλέφωνο)
· Αρχίζει να απαντά σε αιτήματα (Δώσε στη μαμά το αρκουδάκι) και σε ερωτήσεις (θέλεις
περισσότερο χυμό;)
|
· Οι παραγόμενοι ήχοι αλλάζουν. Περιλαμβάνουν περισσότερα σύμφωνα και
φωνήεντα
· Οι πρώτες λέξεις αναδύονται (πιθανώς όχι καθαρά), όπως μα μα, μπα μπα, μπάι, όχι
|
1 – 2 χρόνων
|
|
· Στη περίοδο αυτή το μωρό δείχνει μια εικόνα στο βιβλίο και μπορεί να
δείχνει σε μερικά μέρη του σώματος (μύτη, μάτια, κοιλιά), όταν του το ζητάτε
· Επίσης, μπορεί να εκτελεί απλές οδηγίες (μην το ακουμπάς αυτό, είναι
ζεστό) και να καταλαβαίνει απλές ερωτήσεις (που είναι το κουκλάκι; )
|
· Κάθε μήνα λέει περισσότερες λέξεις
· Μπορεί να κάνει ερωτήσεις με 2 λέξεις, όπως «Τι είναι», «Μαμά άτα»
και συνδυάζει δύο λέξεις για να σχηματίσει προτάσεις
· Οι λέξεις ακούγονται πιο καθαρά, γιατί χρησιμοποιεί περισσότερα
αρχικά σύμφωνα
|
2 – 3 χρόνων
|
|
· Στην ηλικία αυτή ήδη το παιδί καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες (πάρε
τις κάλτσες σου και βάλτες στο καλάθι)
και αντίθετες έννοιες ή μηνύματα, όπως ζεστό/κρύο, σταματώ/πηγαίνω,
μέσα/έξω και ωραίο/άσχημο
· Γνωρίζει τον ήχο του τηλεφώνου ή του κουδουνιού της εξώπορτας και
μπορεί να δείχνει προς τα εκεί ή να ενθουσιάζεται, να σας οδηγεί για να
απαντήσετε ή κάνει προσπάθεια να απαντήσει μόνο του
|
· Το λεξιλόγιο του παιδιού ηλικίας
2 ή 3 χρόνων εκρήγνυται
· Φαίνεται ότι έχει μια λέξη σχεδόν για τα πάντα
· Η ομιλία του αποτελείται από φράσεις
με μια, δύο ή τρεις λέξεις
· Τα άλλα μέλη της οικογένειας συνήθως το καταλαβαίνουν
· Μπορεί να τραβήξει την προσοχή σας ζητώντας κάτι ή ονομάζοντας το ή
σχολιάζοντας το
|
3 – 4 χρόνων
|
|
· Το παιδί στην ηλικία των 3 ή 4 χρόνων καταλαβαίνει απλές ερωτήσεις «Ποιος», «Τι», «Πού»
· Μπορεί να σας ακούσει όταν το φωνάζετε από άλλο δωμάτιο
· Στην ηλικία αυτή μπορεί να γίνουν εμφανείς οι δυσκολίες στην ακοή
· Αν θεωρείτε ότι το παιδί σας έχει προβλήματα ακοής, πρέπει να επισκεφτείτε
ΩΡΛ ιατρό για να εκτιμήσει την ακοή του παιδιού σας με ακουόγραμμα και
τυμπανόγραμμα
|
· Οι προτάσεις γίνονται μεγαλύτερες, καθώς το παιδί σας συνδυάζει 4 ή
περισσότερες λέξεις
· Συζητάει για πράγματα που
συνέβησαν μακριά από το σπίτι και ενδιαφέρεται να συζητάει για τους φίλους
του, τις εξόδους και για ενδιαφέρουσες εμπειρίες
· Η ομιλία είναι συνήθως
ευχερής και καθαρή
· Άτομα εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος συνήθως το καταλαβαίνουν
τις περισσότερες φορές
· Μερικές φορές, άλλοι άνθρωποι ακούνε πράγματα που θα ευχόσασταν να
μην άκουγαν
|
4 -5 χρόνων
|
|
· Τα παιδιά στην ηλικία αυτή απολαμβάνουν ιστορίες / παραμύθια και
μπορούν να απαντήσουν σε απλές ερωτήσεις σχετικά με αυτά
· Μπορεί να ακούνε και να καταλαβαίνουν σχεδόν όλα όσα (σε λογικά
πλαίσια) λέγονται στο σπίτι ή στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο
· Δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία αν το παιδί μπορεί να ακούσει καλά.
Αν υπάρχει αμφιβολία επισκεφθείτε ΩΡΛ ιατρό
· Αν έχετε αμφιβολία ότι το παιδί σας έχει πρόβλημα στην κατανόηση του λόγου, επισκεφθείτε ειδικό λόγου
|
· Το παιδί σαν μιλάει με ευφράδεια και καθαρά
· Μπορεί να φτιάχνει μεγάλες και λεπτομερείς προτάσεις («Πήγαμε στον
ζωολογικό κήπο, όμως έπρεπε να γυρίσουμε στο σπίτι γιατί η Μαρία δεν ήταν
καλά»)
· Μπορεί να διηγείται μια φανταστική, πολύπλοκη ιστορία αφοσιωμένο στο
θέμα και χρησιμοποιώντας γραμματική σαν ενήλικας
· Οι περισσότεροι ήχοι προφέρονται σωστά, αν και μπορεί να ψευδίζει
στα τέσσερα ή στα πέντε να έχει ακόμη δυσκολία με το «ρ» και το «θ»
· Επικοινωνεί εύκολα με γνωστούς ενήλικες και με άλλα παιδιά
· Μπορεί να διηγείται φανταστικές, δραματικές, εφευρετικές ιστορίες
(μερικές φορές ακόμη και τρομακτικές)
· Πιάνει κουβέντα με ξένους, όταν βρίσκεστε έξω
|
Πηγή
Bowen, C. (1998). Ages
and Stages Summary - Language Development 0-5 years. Retrieved from
http://www.speech-language-therapy.com/ on [3/10/2013].
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου