Η ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ 1 - 6 ΜΗΝΩΝ

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ	ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Αδρή κινητικότητα Λεπτή κινητικότητα	Αντίληψη Συμπεριφορά Επικοινωνία
Ηλικία : ενός μηνός
Μπρούμυτα ·       Σηκώνει το κεφάλι στιγμιαία, μετά αμέσως το γυρίζει προς τα πλάγια ·       Τα χέρια και τα πόδια είναι λυγισμένα και σε απαγωγή, οι αγκώνες μακριά από το σώμα και οι γλουτοί μέτρια ανυψωμένοι ·       Όταν κρατιέται με το χέρι στην κοιλιά, κρατά στιγμιαία το κεφάλι στο ίδιο ύψος με το σώμα και τα άκρα Ύπτια ·       Το κεφάλι είναι προς την μια πλευρά ·       Το χέρι και το πόδι στην πλευρά του προσώπου είναι τεντωμένα ή και τα δύο χέρια σε κάμψη ·       Τα γόνατα είναι σε απαγωγή και τα πέλματα είναι αντικριστά ·       Τα χέρια είναι κλειστά και οι αντίχειρες γυρίζουν προς τα μέσα Καθιστή θέση ·       Το κεφάλι δεν ακολουθεί το σώμα όταν το ανασηκώνουμε για να καθίσει ·       Το κεφάλι πέφτει προς τα εμπρός ·       Όταν το κρατάμε καθιστό, η πλάτη του σχηματίζει πλήρη καμπύλη Όρθια θέση ·       Όταν κρατιέται όρθιο σε σκληρή επιφάνεια, πιέζει κάτω τα πόδια, ισιώνει το σώμα και συνήθως κάνει αυτόματη βάδιση (αντανακλαστικό) ·       Ο ερεθισμός της πάνω επιφάνειας του ποδιού στην άκρη του τραπεζιού προκαλεί ανασήκωμα του ποδιού, σαν υπερπήδηση εμποδίου	Όραση ·       Οι κόρες των ματιών αντιδρούν στο φως ·       Γυρίζει το κεφάλι και τα μάτια προς την φωτεινή πηγή ·       Ατενίζει για αρκετή ώρα τα διάχυτο λευκό φως του παραθύρου ·       Ακολουθεί το φώς από τον φακό για λίγο σε απόσταση 30 cm ·       Κλείνει τα μάτια σφιχτά, όταν το φως πέφτει κατευθείαν στα μάτια ·       Τα μάτια ακολουθούν οριζόντια κινούμενη μπάλα από το πλάι προς τη μέση γραμμή ·       Παρακολουθεί το πρόσωπο της μητέρας του όταν τρώει ή του μιλάει ·       Το αμυντικό κλείσιμο των βλεφάρων εκδηλώνεται από την ηλικία των 6 με 8 εβδομάδων Ακοή και ομιλία ·       Όταν ξαφνιάζεται από ξαφνικούς θορύβους, σφίγγει το σώμα, τρέμει, κλείνει τα βλέφαρα, εκτείνει τα άκρα, ανοίγει τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών και μπορεί να κλάψει ·       Σταματά το κλάμα και συνήθως γυρίζει το κεφάλι προς τον ανακουφιστικό τόνο της ανθρώπινης φωνής, όχι όμως όταν κλαίει έντονα ή τρώει ·       Κλαίει δυνατά όταν πεινάει ή δεν νοιώθει άνετα ·       Βγάζει κάποιους λαρρυγόφωνους ήχους όταν είναι ευχαριστημένο ·       Κουκουρίζει σε απάντηση στην ομιλία της μητέρας του, από την ηλικία των 6 μηνών Κοινωνική συμπεριφορά και παιχνίδι ·       Θηλάζει καλά ·       Κοιμάται τον περισσότερα χρόνο, όταν δεν τρώει ή δεν απασχολείται ·       Η έκφραση είναι ακόμη ασαφής, όμως γύρω στην 5η με 6η εβδομάδα εμφανίζεται το κοινωνικό χαμόγελο και οι πρώτες φωνούλες ·       Τα δάχτυλα είναι σε σφιχτή γροθιά όμως αν ανοίξουν σφίγγουν όταν έρθουν σε επαφή με κάτι ·       Σταματά το κλάμα όταν το πάρουν αγκαλιά και του μιλήσουν ·       Γυρίζει για να δει το πρόσωπο που μιλάει κοντά του
Ηλικία: 2 μηνών
Μπρούμυτα ·       Σηκώνει το κεφάλι ψηλότερα ·       Ανασηκώνει το στήθος ·       Όταν κρατιέται με το χέρι στην κοιλιά, το κεφάλι είναι στο ίδιο επίπεδο με το σώμα Καθιστή θέση ·       Το κεφάλι εξακολουθεί να υπολείπεται, όταν το ανασηκώνουμε για να καθίσει ·       Παρακολουθεί με τα μάτια κινούμενο αντικείμενο σε γωνία 180°	·       Κοιτάζει το πρόσωπο που του μιλάει ·       Χαμογελάει κοινωνικά ·       Λέει ήχους φωνηέντων ·       Παρακολουθεί αντικείμενα που κινούνται οριζόντια πέρα από την μέση γραμμή ·       Παρακολουθεί αντικείμενα που κινούνται κάθετα
Λεπτή κινητικότητα
·       Τα χέρια δεν είναι σφιγμένα σε γροθιές για λίγο χρονικό διάστημα ·       Κρατάει για λίγο την κουδουνίστρα που τοποθετείται στο χέρι του.
Ηλικία: 3 μηνών
Μπρούμυτα ·       Σηκώνει το κεφάλι και το στήθος στηριζόμενο στα αντιβράχια ·       Όταν κρατιέται με το χέρι στην κοιλιά, το κεφάλι βρίσκεται πάνω από το επίπεδο του σώματος Ύπτια ·       Προτιμά να κοιμάται με το κεφάλι στη μέση γραμμή ·       Τα άκρα είναι πιο ευλύγιστα, οι κινήσεις ομαλέ και πιο συνεχείς ·       Κουνάει τα χέρια συμμετρικά ·       Φέρνει τα χέρια μαζί από το πλάι στη μέση γραμμή πάνω από το στήθος ή το πιγούνι του ·       Κλωτσάει ζωηρά, με τα πόδια να εναλλάσσονται ή καμιά φορά μαζί Καθιστή θέση ·       Όταν το ανασηκώνουμε για να καθίσει το κεφάλι δεν καθυστερεί τόσο ·       Η πλάτη είναι ευθεία, εκτός από την οσφυική περιοχή ·       Κρατάει το κεφάλι όρθιο για αρκετά δευτερόλεπτα, πριν να πέσει προς τα εμπρός Όρθια θέση ·       Όταν το στηρίζουμε με τα πόδια σε σκληρή επιφάνεια, κάμπτει τα γόνατα	Όραση ·       Οπτικά σε εγρήγορση, ιδιαίτερα όταν είναι απασχολημένο με ανθρώπινο πρόσωπο ·       Κινεί το κεφάλι ελεύθερα για να κοιτάξει προσεκτικά γύρω του ·       Παρακολουθεί κρίκο στο οριζόντιο επίπεδο σε κυκλική κίνηση 15 – 25 cm μακριά, όπως και στο κάθετο επίπεδο σε κίνηση από το στήθος προς τα μάτια του ·       Παρακολουθεί τις κινήσεις των χεριών του μπροστά από το πρόσωπό του και προσηλώνει στο παίξιμο των δακτύλων ·       Αναγνωρίζει το μπιμπερό και κάνει ενθουσιώδεις κινήσεις καθώς πλησιάζει προς το πρόσωπο του ·       Παρατηρεί μικρό αντικείμενο που βρίσκεται σε απόσταση  15 – 25 cm για 1 – 2 δευτερόλεπτα ·       Συγκλίνει τα μάτια όταν αιωρούμενος κρίκος κινείται προς το πρόσωπο του ·       Πλήρης εκδήλωση του αμυντικού ανοιγοκλεισίματος των βλεφάρων Ακοή και ομιλία ·       Οι ξαφνικοί δυνατοί ήχοι ακόμη προκαλούν άγχος, ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, ζάρωμα των ματιών, κλάμα ·       Ηρεμεί ή χαμογελά στο άκουσμα της φωνής της μητέρας του πριν τον πάρει αγκαλιά, όχι όμως όταν κλαίει έντονα ·       Βγάζει φωνούλες όταν του μιλάνε ή είναι ευχαριστημένο, όπως και όταν είναι μόνο του ·       Κλαίει όταν δεν είναι άνετα ή ενοχλείται ·       Ησυχάζει σε ήχο κουδουνίστρας ή ενός κουταλιού σε κύπελλο που ηχεί ανά μικρά χρονικά διαστήματα ·       Γυρίζει προς την πηγή του ήχου ·       Συχνά θηλάζει ή γλείφει τα χείλη, στο άκουσμα της παρασκευής του φαγητού ·       Δείχνει υπερδιέγερση στο άκουσμα φωνών που πλησιάζουν, βημάτων, του νερού της βρύσης στο μπάνιο ·       Ακούει μουσική ·       Γελάει ·       Το κλάμα ποικίλει Κοινωνική συμπεριφορά και παιχνίδι ·       Εστιάζει τα μάτια στο πρόσωπο της μητέρας του, χωρίς να τα ανοιγοκλείνει, όταν τρώει ·       Αρχίζει να αντιδρά σε οικείες καταστάσεις με χαμόγελο, κουκουρίσματα, έντονες κινήσεις, όταν αναγνωρίζει ότι ετοιμάζεται  για φαγητό, για μπάνιο κλπ ·       Αντιδρά με φανερή ευχαρίστηση σε φιλικό κράτημα, ειδικά όταν συνοδεύεται από παιχνιδίσματα και φωνές
Λεπτή κινητικότητα
·       Τα χέρια το περισσότερο χρόνο δεν είναι σφιγμένα ·       Αρχίζει να κλείνει και να ανοίγει τα χέρια, να πιέζει τις παλάμες μαζί ·       Συλλαμβάνει εκούσια αντικείμενα που τοποθετείται στην παλάμη του, δεν μπορεί όμως να συντονίσει τα μάτια με τα χέρια ·       Απλώνει το χέρι προς τα αντικείμενα, όμως δεν μπορεί να τα πιάσει
Ηλικία: 4 μηνών
Μπρούμυτα ·       Σηκώνει το κεφάλι 90° ·       Σηκώνει το κεφάλι και το στήθος στηριζόμενο στα αντιβράχια ·       Γυρίζει από μπρούμυτα πλάγια (ή κα ύπτια) με όλο του το σώμα, με τα χέρια και πόδια σε ελαφρά κάμψη Ύπτια θέση ·       Το κεφάλι είναι στη μέση θέση ·       Χέρια συνήθως στο πρόσωπο, στο στόμα ή στο στήθος Καθιστή θέση ·       Πιάνει τα χέρια του εξεταστή όταν τραβιέται για να καθίσει ·       Το κεφάλι δεν υπολείπεται ·       Στηρίζει το κεφάλι Όρθια θέση ·       Εκτείνει τα πόδια και σηκώνεται στα δάκτυλα – Λυγίζει τα γόνατα και καταρρέει	·       Γυρίζει το κεφάλι προς τον ήχο (φωνή, κουδουνίστρα) που βρίσκεται σε απόσταση 50 εκ ·       Δείχνει ενδιαφέρον και ξεχωρίζει φωνές ·       Γελάει δυνατά, κάνει ¨αγκού¨ ·       Προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα  - τα βάζει στο στόμα ·       Κουνάει την κουδουνίστρα ·       Επεξεργάζεται τα αντικείμενα που κρατάει
Λεπτή κινητικότητα
·      Συλλαμβάνει και κρατάει αντικείμενα
Ηλικία: 5 μηνών
·       Γυρίζει από ύπτια σε πρηνή θέση ·       Κάθεται με υποστήριξη	Γυρίζει το κεφάλι οριζόντια προς την πλευρά του ήχου Χαμογελάει και βγάζει φωνή στον καθρέπτη Βγάζει μουσικούς ήχους που μιμούνται την φωνή του ομιλητή Περιεργάζεται μικρά αντικείμενα
Λεπτή κινητικότητα
·       Πιάνει αντικείμενα με όλη την παλάμη και τα φέρνει στο στόμα ·       Χρησιμοποιεί τον αντίχειρα
Ηλικία: 6 μηνών
Μπρούμυτα ·       Σηκώνει το κεφάλι και το στήθος στηριζόμενο στα τεντωμένα χέρια του Ύπτια θέση ·       Σηκώνει το κεφάλι από το μαξιλάρι για να κοιτάξει τα πόδια του ·       Σηκώνει τα πόδια του κάθετα  και πιάνει το ένα (ή αργότερα τα δύο) με τα χέρια ·       Φέρνει τα χέρια στο στόμα ·       Κινεί τα χέρια ζωηρά και τα κρατάει ψηλά για να σηκωθεί ·       Όταν κρατήσουμε τα χέρια, υποστηρίζει τους ώμους και δίνει ώθηση για να καθίσει ·       Κλωτσάει δυνατά, εναλλάσσοντας τα πόδια ·       Γυρίζει μπρούμυτα, πλάγια ανάσκελα Καθιστή θέση ·       Κάθεται με υποστήριξη στην κούνια ή το καρότσι και γυρίζει το κεφάλι προς τις δύο πλευρές για κοιτάξει γύρω του ·       Το κεφάλι είναι σταθερό όρθιο και η πλάτη ευθεία Όρθια θέση ·       Χοροπηδάει ·       Κρατάει το βάρος του όταν το κρατήσουμε	Όραση ·       Οπτικά ακόρεστος: Εξερευνά με τα μάτια το περιβάλλον προς κάθε κατεύθυνση ·       Παρακολουθεί τις δραστηριότητες του ενήλικα μέσα στο δωμάτιο με ζωηρή εγρήγορση ·       Η κίνηση των ματιών είναι αρμονική. Αν παρατηρείται οποιοσδήποτε στραβισμός τώρα είναι παθολογικός ·       Εστιάζει αμέσως σε μικρά  ενδιαφέροντα αντικείμενα σε απόσταση 15 – 30 cm, όπως παιχνίδι, κουδούνι, ξύλινο κύβο και απλώνει και τα δύο χέρια για να τα πιάσει ·       Όταν το παιχνίδι πέφτει μέσα στο οπτικό πεδίο, το παρακολουθεί στη θέση που μένει ακίνητο ·       Όταν τα παιχνίδια πέφτουν μακριά από το οπτικό του πεδίο, τα ξεχνάει Ακοή και ομιλία ·       Γυρίζει αμέσως προς την φωνή της μητέρας του απέναντι στο δωμάτιο ·       Γυρίζει και στον ελάχιστο ήχο στο επίπεδο του αυτιού ·       Γυρίζει προς μια ήρεμη φωνή ·       Τσιρίζει με την ενόχληση ·       Αρχίζει να προφέρει μονοσύλλαβους φθόγγους ·       Αντιδρά με έντονες κινήσεις των άκρων και γέλιο όταν κάποιος παίζει μαζί του ·       Μπορεί να μιμείται ήχους Κοινωνική συμπεριφορά και παιχνίδι ·       Μπορεί να φθάσει και να πιάσει μικρά παιχνίδια ·       Τραβάει το ρούχο που καλύπτει το πρόσωπο του ·       Ακόμη φιλικός με τους ξένους , όμως αρχίζει να δείχνει άγχος, ειδικά αν δεν βλέπει την μητέρα του ·       Βάζει τα πάντα στο στόμα ·       Βάζει τα χέρια στο μπιμπερό και το χτυπάει όταν τρώει ·       Αν του δοθεί κουδουνίστρα, την φθάνει αμέσως και την κουνάει ελεύθερα για να βγάλει ήχο, συχνά παρατηρώντας την συγχρόνως ·       Χειρίζεται τα αντικείμενα προσεκτικά και τα περνάει συχνά από χέρι σε χέρι

Τι να λέτε στο μωρό σας

5 – 7 μηνών: Α – γου

Στην ηλικία αυτή το μωρό σας αρχίζει να προσθέτει σύμφωνα και να παράγει μια μεγάλη ποικιλία ήχων.

Να διηγείστε για τα αξιοθέατα που βλέπετε στην διαδρομή σας με το αυτοκίνητο ή για τα καθημερινά σας σχέδια («Σήμερα θα πάμε στο σούπερ μάρκετ να αγοράσουμε λίγο γάλα και μετά ο μπαμπάς θα σε πάει στο πάρκο»). Το να μιλάτε στο μωρό σας που δεν μιλάει ίσως είναι παράξενο, όμως τα βρέφη σε αυτή την ηλικία καταλαβαίνουν περισσότερα από ότι οι ενήλικες θεωρούν.

7 – 9 μηνών: Μα – μα – μα

Στην ηλικία αυτή αρχίζει να παράγει τις πρώτες συλλαβές, που μπορεί να μοιάζουν με λέξεις πχ μα μα μα.

Μιλήστε στο παιδί για τα πράγματα γύρω του, έτσι θα μπορέσει να συνδέσει τα αντικείμενα με λέξεις. Να βλέπετε που κοιτάζει το μωρό σας πριν πείτε τι είναι το αντικείμενο, γιατί μπορεί το μωρό να λέει τα δικά του ονόματα και να κοιτάζει πχ το παπούτσι και εσείς θέλετε να μάθει άλλο αντικείμενο.

Διδάξτε στο παιδί σας να μιμείται δράσεις, όπως να κάνει παλαμάκια και να λέει ήχους ζώων και πτηνών.

9 – 12 μηνών: νι - νι

Για να βγει ο σωστός ήχος χρειάζεται πρακτική και το μωρό σας σε αυτή την ηλικία προσπαθεί να συνδυάσει τις συλλαβές σε λέξεις και τις λέξεις με τα αντικείμενα.

Εφόσον γνωρίζετε περίπου τι προσπαθεί να πει το μωρό σας, μην διαφωνείτε για την σωστή προφορά της λέξης. Είναι φυσιολογικό για τα μωρά που αρχίζουν να μιλάνε να δίνουν παράξενα ονόματα στα διάφορα αντικείμενα. Το καλλίτερο που έχετε να κάνετε είναι δείξετε ότι καταλαβαίνετε τι θέλει να πει.

12 – 15 μηνών

Ο ενθουσιασμός  και η επιβράβευση για κάθε καινούργια λέξη που κατορθώνει να πει, είναι σημαντικό κίνητρο στην προσπάθεια του παιδιού να πει καινούργιες λέξεις.

Δείξτε στο παιδί σαν ότι είστε ευχαριστημένη όταν τον ακούτε να μιλάει. Ακούστε τους ήχους του παιδιού σας και επαναλάβετε τους και εσείς

Συνεχίστε να συζητάτε με το παιδί σας για τα πάντα. Όσες περισσότερες καινούργιες λέξεις ακούει, τόσο πιο πλούσιο λεξιλόγια αποκτά.

15 – 18 μηνών

Στην ηλικία αυτή το παιδί σας μαθαίνει τι χρειάζεται για να κάνει νέες λέξεις, περιλαμβάνοντας και διαφορετικά μέρη του λόγου, όπως ρήματα και επίθετα. Ήδη γνωρίζει αρκετές λέξεις.

Τραγουδήστε τραγούδια και διαβάστε μαζί.

Αγοράστε κατάλληλα βιβλία με σύντομες λέξεις και εικόνες και επιδοθείτε στο διάβασμα.

18 – 24 μηνών

Στο δεύτερο χρόνο της ζωής του κυριαρχεί η παιδαριώδης ομιλία, με σειρές από κομψές ασυναρτησίες που ακούγονται σαν ψεύτικη συζήτηση ενηλίκων (συχνά συνοδεύεται από αλλαγή στον τόνο της φωνής και με χειρονομίες).

Το παιδί λέει επίσης γύρω στις 30 λέξεις και αυτές μπορεί όχι πολύ καθαρά.

Κάντε ερωτήσεις στο παιδί για να του δώσετε το ερέθισμα για να μιλάει. Εξασκηθείτε στο μέτρημα.

Καθυστέρηση ομιλίας

Πώς θα το βοηθήσετε

• Αφιερώστε αρκετό χρόνο επικοινωνώντας με το παιδί σας, ακόμη και στη βρεφική ηλικία – μιλήστε του, τραγουδήστε και ενθαρρύνετε το να μιμηθεί τους ήχους και τις χειρονομίες
• Διαβάστε στο παιδί σας, αρχίζοντας από την ηλικία των έξι μηνών. Διαλέξτε βιβλία κατάλληλα για την ηλικία του, μαλακά ή χάρτινα ή με εικόνες που ενθαρρύνουν το παιδί να κοιτάζει ενώ εσείς ονομάζετε τις εικόνες. Αρχίστε με ένα κλασσικό βιβλίο ή με βιβλία με υφή που μπορεί να αγγίξει το παιδί. Καθώς το παιδί θα μεγαλώνει αφήστε το να δείχνει σε εικόνες που αναγνωρίζει και να προσπαθεί να τις ονομάσει. Προχωρήστε σε παιδικά τραγουδάκια, που έχουν ρυθμό. Προχωρήστε σε βιβλία, με τα οποία το παιδί θα προβλέπει τι συμβαίνει. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί σας θα αρχίσει να αποστηθίζει αγαπημένες ιστορίες.
• Χρησιμοποιείστε όλες τις καθημερινές καταστάσεις για να ενισχύσετε την ομιλία και γλώσσα του παιδιού σας. Μιλάτε στο παιδί σας με το δικό σας τρόπο μέσα στην ημέρα. Πείτε με το όνομά τους τα φρούτα, στον μανάβη, εξηγείστε του τι κάνετε καθώς μαγειρεύετε ή καθαρίζετε το σπίτι, δείξτε προς τα αντικείμενα μέσα στο σπίτι και καθώς οδηγείτε δείξτε προς τους ήχους που ακούτε. Κάντε ερωτήσεις και χαιρετήστε τις απαντήσεις του παιδιού σας. Κρατήστε τα πράγματα απλά, όμως ποτέ μην χρησιμοποιήσετε «μωρουδιακή γλώσσα»
• Να επαναλαμβάνετε αυτό που θέλει να πει. Αυτός ο τρόπος θα το βοηθήσει σταδιακά να αναγνωρίζει αυτό που θέλει να πει με τους σωστούς ήχους και, κατά συνέπεια, με τις σωστές λέξεις. «Α, θέλεις ένα γλυκό αγαπούλα μου; Ορίστε!»
• Να είστε υπομονετικοί. Αν επαναλαμβάνει συνέχεια τις ίδιες λέξεις χωρίς να μπορείτε να καταλάβετε, μην τα παρατάτε. Βοηθήστε το να πει με άλλες λέξεις αυτό που θέλει, αφού προσπαθήσετε να μαντέψετε τι εννοεί, σχεδιάζοντάς το κλπ.
• Αφήστε το να παίξει με άλλα παιδιά. Αν δεν καταφέρνει να χειρίζεται τη γλώσσα, αυτό δεν το εμποδίζει καθόλου στο να πλησιάσει τα άλλα παιδιά και να παίξει μαζί τους. Παρατηρήστε το, θα δείτε μια επικοινωνιακή στρατηγική που χρησιμοποιεί για να γίνει κατανοητό.

http://kidshealth.org/parent/growth/communication/not_talk.html#

http://www.exelixilogou.gr/news.php?cPath=51