Ίκτερος από μητρικό γάλα

Ίκτερος είναι η κίτρινη απόχρωση που παρατηρείται στο δέρμα και στο άσπρο των ματιών του νεογνού και που οφείλεται σε εναπόθεση της χολερυθρίνης. Για να δούμε εάν υπάρχει ίκτερος πιέζουμε ελαφρά το δέρμα. Αν παρατηρείται κίτρινη απόχρωση, τότε υπάρχει ίκτερος. Η κλινική παρατήρηση όμως δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο για τη εκτίμηση σοβαρής υπερχολερυθριναιμίας.

Διακρίνεται σε 2 τύπους τον φυσιολογικό ίκτερο του νεογνού και τον παθολογικό.

Ο φυσιολογικός ίκτερος είναι ο πιο συχνός τύπος που παρατηρείται στα νεογνά και μπορεί να εμφανιστεί περίπου στο 60% των τελειόμηνων νεογνών. Προκαλείται από αυξημένα επίπεδα της χολερυθρίνης. Η χολερυθρίνη είναι ουσία που δημιουργείται από την φυσιολογική καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων του αίματος. Το ήπαρ του νεογνού επεξεργάζεται και διασπά τη χολερυθρίνη για να αποβληθεί από το έντερο. Ο ίκτερος αναπτύσσεται αφενός γιατί ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων που καταστρέφονται είναι μεγάλος και αφετέρου το ήπαρ του νεογνού δεν μπορεί τις πρώτες ημέρες να απομακρύνει την μεγάλη ποσότητα χολερυθρίνης από την κυκλοφορία. Μόλις το νεογνό ωριμάσει και ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων μειωθεί, ο ίκτερος υποχωρεί και δεν αποτελεί πρόβλημα για το μωρό.

Ο φυσιολογικός ίκτερος εμφανίζεται μετά την 2^η – 3^η ημέρα της ζωής , αρχίζει από το πρόσωπο και εξαπλώνεται προς τα κάτω στο σώμα έως ότου καλύψει και τα πόδια. Φθάνει τις ανώτερες τιµές µέχρι 12-13 mg% την 3η-5η ηµέρα ζωής και υποχωρεί µέχρι την 7^η ηµέρα ζωής. Στα νεογνά που θηλάζουν, ο ίκτερος είναι πιο συχνός και με υψηλότερες τιμές χολερυθρίνης κατά 1 -2 mg και διαρκεί λίγο περισσότερο σε σχέση με τα νεογνά που σιτίζονται με τροποποιημένο γάλα αγελάδας. Ο ίκτερος ελέγχεται καλύτερα σε φυσικό φώς.

Ο ίκτερος από μητρικό γάλα (μόνο 0,5% έως 2,4% όλων των νεογέννητων)  είναι ένας τύπος νεογνικού ίκτερου (φυσιολογική παραλλαγή)  που έχει σχέση με τον θηλασμό. Χαρακτηρίζεται από αύξηση των επιπέδων της χολερυθρίνης έμμεσου τύπου και αναπτύσσεται μετά τις πρώτες 4 – 7 ημέρες της ζωής. Εμφανίζει ένα 2^ο κύμα αύξησης των επιπέδων της χολερυθρίνης περίπου στις 14 ημέρες και κατόπιν υποχωρεί. Ο ίκτερος αυτός  επιμένει περισσότερο από τον φυσιολογικό ίκτερο, ενώ δεν έχει κάποια αναγνωρίσιμη αιτία.

Παρατηρείται σ’ ένα κατά τα άλλα υγιές και τελειόμηνο μωρό που θηλάζει. Το μωρό πρέπει να παίρνει καλό βάρος, να έχει πολλές κενώσεις, τα ούρα του να είναι πολλά και καθαρά. 

Δεν υπάρχει κάποια γνωστή αιτία που προκαλεί τον ίκτερο αυτό, αν και υπάρχουν θεωρίες που συνδέουν την ύπαρξη κάποιας ουσίας στο μητρικό γάλα που εμποδίζει την διάσπαση της χολερυθρίνης (ο ίκτερος από μητρικό γάλα έχει κληρονομική τάση καθώς συμβαίνει σε αδέλφια στις ίδιες οικογένειες).

Ο ίκτερος από μητρικό γάλα είναι ένα φυσιολογικό γεγονός και δεν υπονοεί ότι κάτι κακό συμβαίνει με το γάλα της μαμάς και πρέπει να διακοπεί ο θηλασμός, ακόμη και για σύντομο χρονικό διάστημα. Ο ίκτερος υποχωρεί εάν ο θηλασμός διακοπεί για 24 με 48 ώρες και το μωρό σιτίζεται με ξένο γάλα. Με τον τρόπο αυτό γινόταν η διάγνωση και η θεραπεία, όμως σήμερα δεν συνιστάται η διακοπή του θηλασμού. Εάν παρόλα αυτά γίνει διακοπή του θηλασμού, επειδή τα επίπεδα της χολερυθρίνης είναι υψηλά, η μαμά πρέπει να βγάζει το γάλα κάθε 3 ώρες για να διατηρηθεί ο θηλασμός.

Ο ίκτερος από μητρικό γάλα μπορεί να κρατήσει από 3 έως 12 εβδομάδες μετά την γέννηση. Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη ότι ο ίκτερος αυτός προκαλεί οποιοδήποτε πρόβλημα στο μωρό, εφόσον αυτό σιτίζεται καλά και τα επίπεδα χολερυθρίνης ελέγχονται, ενώ σπάνια οδηγεί σε σοβαρές επιπλοκές. Εάν το μωρό αναπτύσσεται καλά μόνο με τον θηλασμό δεν υπάρχει κανένας λόγος για να διακοπεί ο θηλασμός ή να χορηγηθεί συμπλήρωμα γάλακτος.

Ο ίκτερος από μητρικό γάλα δεν είναι ίδιος με τον ίκτερο από  θηλασμό, όπου το μωρό παρουσιάζει αυξημένα επίπεδα χολερυθρίνης τις πρώτες ημέρες της ζωής του, επειδή δεν παίρνει ικανοποιητική ποσότητα γάλακτος με τον θηλασμό, είτε γιατί του χορηγούνται άλλα υγρά (σακχαρόνερο) ή γιατί η μητέρα δεν παράγει ακόμη αρκετό γάλα για τις ανάγκες του μωρού ή γιατί το νεογνό δεν θηλάζει καλά στο μαστό, λόγω μη καλής στάσης και θέσης. Το αποτέλεσμα είναι το μωρό να υποσιτίζεται και να μην ενυδατώνεται καλά με συνέπεια να μην έχει πολλές κενώσεις για να αποβληθεί η χολερυθρίνη.

Επίσης για τεθεί η διάγνωση του ίκτερου από μητρικό γάλα πρέπει να αποκλείσουμε άλλες υποκείμενες ιατρικές παθήσεις, όπως ο υποθυρεοειδισμός, η έλλειψη του ενζύμου G-6-PD, η ουρολοίμωξη.

Τι μπορείτε να κάνετε για τον ίκτερο

Η μείωση των επιπέδων χολερυθρίνης βοηθάει στη μείωση της ανησυχίας των γονιών και του ιατρού προσωπικού. Όλα τα μέτρα που λαμβάνετε για έχετε μια καλή αρχή με τον θηλασμό, είναι αυτά που θα βοηθήσουν να αποφύγετε τα προβλήματα του ίκτερου.

·         Η έναρξη του θηλασμού όσο πιο γρήγορα γίνεται μετά τον τοκετό, ο συχνός και χωρίς περιορισμούς θηλασμός (8 – 12 φορές το 24ωρο) βοηθάει στην απομάκρυνση της χολερυθρίνης από τον οργανισμό του μωρού. Η χολερυθρίνη απομακρύνεται με τις κενώσεις του μωρού και επειδή το μητρικό γάλα έχει υπακτική δράση, τα μωρά που θηλάζουν συχνά έχουν πολλές υδαρείς κενώσεις, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα της χολερυθρίνης.

·         Βεβαιωθείτε ότι το μωρό πιάνει καλά τον μαστό και θηλάζει αποτελεσματικά.

·         Ο ίκτερος μερικές φορές κάνει τα μωρά να κοιμούνται πολύ και για το λόγο αυτό δεν θηλάζουν ζωηρά. Μπορεί να χρειαστεί να πάρετε τα ηνία και να ξυπνάτε το μωρό σας στη διάρκεια της ημέρας για να θηλάζει συχνά.

·         Δεν πρέπει να διακόψετε τον θηλασμό, εάν τα επίπεδα χολερυθρίνης είναι υψηλά και χρειάζεται φωτοθεραπεία.

·         Στα μωρά που θηλάζουν δεν πρέπει να χορηγούνται μπουκάλια με σακχαρόνερο, ελπίζοντας ότι έτσι θα μειωθούν τα επίπεδα της χολερυθρίνης, γιατί έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά. Αντίθετα μπορεί να επιδεινώσουν τον ίκτερο, γιατί το μωρό έχοντας γεμάτο το στομαχάκι του με τα διαλύματα γλυκόζης δεν θηλάζει συχνά, μειώνοντας έτσι την λήψη γάλακτος με συνέπεια να έχει λιγότερες κενώσεις και μικρότερη απομάκρυνση της χολερυθρίνης.

·         Αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε μπουκάλι, εάν είναι ανάγκη να χορηγηθούν συμπληρώματα ξένου γάλακτος για να αυξηθεί η πρόσληψη υγρών και θερμίδων κα να μειωθεί η απορρόφηση της χολερυθρίνης από το έντερο. Αντίθετα χορηγείστε τα συμπληρώματα με κάποιο εναλλακτικό τρόπο, όπως σύριγγα, για να αποφύγετε την σύγχυση της θηλής.

·         Μην ανησυχείτε, φτιάξτε γάλα. Εάν το μωρό σας έχει ίκτερο, βεβαιωθείτε ότι έχετε καταλάβει τι είδους ίκτερο έχει. Αν έχει φυσιολογικό ίκτερο δεν έχετε κανένα λόγο να ανησυχείτε. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει την μείωση της παραγωγής του γάλακτος και να αμφιβάλλετε για την ικανότητα σας να θηλάσετε το μωρό σας.

http://pediatrics.about.com/library/breastfeeding/blbreastfeedingh.htm

http://americanpregnancy.org/firstyearoflife/breastfeedingandjaundice.htm

http://www.askdrsears.com/topics/breastfeeding/special-situations/babies-jaundice

http://emedicine.medscape.com/article/973629-overview

Μύθοι σχετικά με το θηλασμό (3)

1.      Το μητρικό γάλα δεν περιέχει αρκετό σίδηρο για τις ανάγκες του μωρού.

Δεν είναι αλήθεια! Το μητρικό γάλα περιέχει αρκετό σίδηρο για να καλύψει τις ανάγκες του μωρού και απορροφάται πολύ καλά από το μωρό. Το τελειόμηνο μωρό παίρνει αρκετό σίδηρο από το μητρικό γάλα για να καλύψει τις ανάγκες του για τους πρώτους έξι  μήνες της ζωής του, για τον λόγο αυτό δεν έχει ανάγκη από άλλες τροφές εκτός από το γάλα. Αντίθετα, το ξένο γάλα περιέχει μεγάλη ποσότητα σιδήρου για να προληφθεί η σιδηροπενική αναιμία, μόνο που απορροφάται μικρό ποσοστό από αυτόν και το υπόλοιπο αποβάλλεται.

2.      Είναι πιο εύκολο να σιτίζεται το μωρό με μπουκάλι από το να θηλάζει.

Θα έπρεπε να μην είναι αλήθεια! Το πρώτο χρονικό διάστημα μετά τον τοκετό, ο θηλασμός μπορεί να είναι δύσκολος, ίσως γιατί οι μητέρες δεν έχουν την απαραίτητη βοήθεια και καθοδήγηση για να μάθουν να θηλάζουν καλά. Ένα κακό ξεκίνημα κάνει τον θηλασμό δύσκολο. Όμως αυτό μπορεί να ξεπεραστεί και στη πορεία ο θηλασμός να γίνει πολύ εύκολος.

3.      Ο θηλασμός περιορίζει την μητέρα.

Δεν είναι αλήθεια! Μετά το πρώτο χρονικό διάστημα και έως ότου ο θηλασμός εγκατασταθεί καλά, η μητέρα μπορεί να έχει όσο ελεύθερο χρόνο θέλει, εφόσον βέβαια έχει βοήθεια, κυρίως από τον πατέρα του μωρού. Μπορεί να βγάζει γάλα για το δώσει ο μπαμπάς αργότερα. Από την άλλη, το μωρό μπορεί να είναι πάντα με την μητέρα και στις εξόδους της, αφού μπορεί να θηλάζει σε οποιοδήποτε χώρο, οποιαδήποτε στιγμή. Δεν χρειάζεται να κουβαλάει μαζί της μπουκάλια και ξένο γάλα, ούτε να νοιάζεται για την αποστείρωση, ούτε για το πώς θα ζεστάνει το γάλα.

4.      Τα σύγχρονα τροποποιημένα γάλατα αγελάδας είναι σχεδόν ίδια με το μητρικό γάλα.

Δεν είναι αλήθεια! Πολλοί θα το εύχονταν. Το τροποποιημένο γάλα αγελάδας μόνο έως ένα βαθμό μοιάζει με το μητρικό. Παρόλο που η βιομηχανία συνεχώς εμπλουτίζει το γάλα της με νέα στοιχεία και σήμερα το τροποποιημένο γάλα είναι καλό για την θρέψη των μωρών, αφού τους προσφέρει αρκετά θρεπτικά στοιχεία, όμως δεν μπορεί να γίνει μητρικό γάλα και γενικά ο θηλασμός δεν είναι μόνο θρεπτικά στοιχεία. Το τροποποιημένο γάλα είναι ένα σταθερό γάλα με τα ίδια στοιχεία από την αρχή του γεύματος έως το τέλος, δεν ποικίλει με τον χρόνο, από γυναίκα σε γυναίκα και γενικά είναι ίδιο για όλα τα μωρά. Δεν περιέχει αντισώματα, ζωντανά κύτταρα, ένζυμα, ορμόνες. Περιέχει περισσότερο αλουμίνιο, μαγνήσιο, κάδμιο, μόλυβδο και σίδηρο. Περιέχει μεγαλύτερη ποσότητα λευκώματος. Τα λευκώματα και τα λίπη είναι διαφορετικά από αυτά του μητρικού γάλακτος.

Ενώ αντίθετα το μητρικό γάλα είναι μοναδικό. Η μητέρα παράγει γάλα για το δικό της παιδί, για τις ανάγκες του δικού της μωρού και το δίνει στο μωρό με άμεση επαφή με το σώμα της, έχοντας όλα τα πλεονεκτήματα του θηλασμού.

5. Η μητέρα που θηλάζει πρέπει να προσέχει τι τρώει.

Δεν είναι αλήθεια! Η μητέρα που θηλάζει πρέπει να έχει μια ισορροπημένη δίαιτα. Δεν χρειάζεται να τρώει κάποιες ειδικές τροφές ή να αποφεύγει κάποιες τροφές. Δεν χρειάζεται να πίνει γάλα για να παράγει γάλα. Δεν χρειάζεται να αποφεύγει τις πικάντικες τροφές, το σκόρδο, το λάχανο.

Περισσότερα για την διατροφή της μητέρας δείτε στο σχετικό άρθρο.

6. Η μητέρα που θηλάζει πρέπει να τρώει περισσότερο για να μπορεί να παράγει αρκετό γάλα.

Δεν είναι αλήθεια! Ακόμη και αν η μητέρα υποσιτίζεται για κάποιο χρονικό διάστημα παράγει αρκετό γάλα για να τραφεί το μωρό της. Πολλές μητέρες ανησυχούν ότι αν δεν σιτίζονται καλά για λίγες ημέρες, αυτό θα επηρεάσει το γάλα τους. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Οι διακυμάνσεις στη διατροφή της μητέρας δεν επηρεάζει την ποσότητα ή την ποιότητα του γάλακτος. Γενικά συνιστάται η μητέρα πρέπει να παίρνει περίπου 500 θερμίδες επιπλέον κάθε ημέρα. Όμως αυτό δεν πρέπει να γίνει καταναγκαστικό στοιχείο της διατροφής της μητέρας. Η διατροφή της πρέπει να είναι υγιεινή και καλά ισορροπημένη και να καθορίζεται από την όρεξη της.

7. Η μητέρα που αιμορραγεί από τις θηλές πρέπει να διακόπτει τον θηλασμό.

Δεν είναι αλήθεια! Αν μητέρα έχει τραυματισμένες και ερεθισμένες θηλές δεν πρέπει να διακόπτει τον θηλασμό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι  ο πόνος που έχει η μητέρα που θηλάζει παρά το λίγο αίμα που θα καταπιεί το μωρό. Το πρόβλημα θα λυθεί αν η μητέρα προσπαθήσει να διορθώσει τον τρόπο που θηλάζει. Το μωρό πρέπει να πιάνει καλά τον μαστό και να θηλάζει την θηλαία άλω (την σκούρα περιοχή γύρω από την θηλή) παρά να πιπιλάει την θηλή. Η ίδια η θηλή θέλει φροντίδα είτε με εφαρμογή αλοιφής (purelan) ή απλώνοντας πάνω στη θηλή λίγο γάλα μετά το τέλος του θηλασμού. Εάν το πρόβλημα της αιμορραγίας παραμένει πρέπει να διερευνηθεί και να εντοπισθεί η αιτία.

8. Τα πρόωρα νεογνά χρειάζονται να μάθουν να σιτίζονται με το μπιμπερό πριν αρχίσουν να θηλάζουν.

Δεν είναι αλήθεια! Τα πρόωρα νεογνά στρεσάρονται λιγότερο με τον θηλασμό από ότι με την σίτιση με το μπιμπερό. Αν ένα πρόωρο νεογνό μπορεί να θηλάσει δεν εξαρτάται τόσο από το βάρος γέννησης, όσο από την ικανότητα του να κάνει θηλαστικές κινήσεις, που δείχνει ότι είναι έτοιμο να θηλάσει.  Ένα μικρό σε βάρος πρόωρο νεογνό μπορεί να θηλάσει αμέσως μόλις σταθεροποιηθεί, αν και για αρκετές εβδομάδες δεν μπορεί να πιάσει καλά τον μαστό. Μαθαίνει όμως και ότι το κρατούν αγκαλιά είναι καλό για την υγεία του, όπως και της μητέρας του. Όταν πραγματικά χρειάζεται συμπλήρωμα, υπάρχουν τρόποι να δοθεί χωρίς να χρησιμοποιηθεί τεχνητή θηλή.

9. Ο θηλασμός δεν παρέχει προστασία από ενδεχόμενη νέα εγκυμοσύνη.

Δεν είναι αλήθεια! Είναι γεγονός ότι δεν υπάρχει τελείως ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης. Ο θηλασμός δεν είναι κακή μέθοδος αντισύλληψης. Η φύση προνοεί, η μητέρα που θηλάζει αποκλειστικά για τους πρώτους έξι μήνες και δεν έχει ακόμη έμμηνο ρύση, να μην μείνει έγκυος για να μπορεί να φροντίζει το μωρό της. Μετά τους έξι μήνες η προστασία είναι μικρότερη, όμως υπάρχει. Κατά μέσο όρο, η γυναίκα που θηλάζει στη διάρκεια του δεύτερου χρόνου της ζωής, μπορεί να έχει νέα εγκυμοσύνη κάθε 2 με 3 χρόνια ακόμη και χωρίς άλλη μέθοδο αντισύλληψης.

10. Οι γυναίκες που θηλάζουν δεν μπορούν να παίρνουν το αντισυλληπτικό χάπι.

Δεν είναι αλήθεια! Η ερώτηση δεν αφορά την έκθεση στις γυναικείες ορμόνες, στις οποίες το μωρό εκτίθεται έτσι και αλλιώς μέσω του θηλασμού. Όταν η μητέρα παίρνει το χάπι, το μωρό παίρνει μικρή επιπρόσθετη ποσότητα ορμονών. Το αντισυλληπτικό χάπι ακόμη και αυτό που περιέχει μόνο progestin, μπορεί να μειώσει την παραγωγή γάλακτος. Το χάπι που περιέχει οιστρογόνα είναι πολύ πιο πιθανό να μειώσει την παραγωγή γάλακτος. Επειδή όμως οι περισσότερες γυναίκες παράγουν άφθονη ποσότητα γάλακτος, συνήθως αυτό δεν έχει σημασία. Μερικές φορές όμως ακόμη και με άφθονη ποσότητα γάλακτος, το μωρό γίνεται ανήσυχο και δεν ικανοποιείται από τον θηλασμό, γιατί έχει συνηθίσει σε μεγαλύτερη ροή του γάλακτος. Η διακοπή του χαπιού επαναφέρει τα πράγματα στο φυσιολογικό.

Εάν είναι δυνατόν οι γυναίκες που θηλάζουν πρέπει να αποφεύγουν να παίρνουν το χάπι ή να περιμένουν τουλάχιστον μέχρι το μωρό να αρχίσει να σιτίζεται και με στερεές τροφές (περίπου στον 6^ο μήνα). Εάν είναι απαραίτητη η λήψη του χαπιού, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιηθεί μόνο το χάπι με progestin (χωρίς οιστρογόνα).

11. Τα μωρά που θηλάζουν χρειάζονται άλλο είδους γάλα μετά τους έξι μήνες.

Δεν είναι αλήθεια! Τα μωρά που θηλάζουν μπορούν να συνεχίζουν τον θηλασμό και για πολύ περισσότερο χρόνο μετά τους έξι μήνες της ζωής του, συνεχίζοντας έτσι να έχουν όλα τα οφέλη του μητρικού γάλακτος και όχι μόνο. Βεβαίως από τους έξι μήνες και μετά αρχίζει η εισαγωγή των στερεών τροφών, για να μάθουν να τρώνε και γιατί τα μωρά χρειάζονται να παίρνουν θρεπτικά στοιχεία, κυρίως τον σίδηρο και από άλλες πηγές τροφίμων. Το τροποποιημένο γάλα αγελάδας δεν είναι απαραίτητο για όσο καιρό τα μωρά θηλάζουν. Εάν η μητέρα επιθυμεί, μπορεί να δώσει ξένο γάλα παράλληλα με τον θηλασμό. Πολλές φορές το μωρό ηλικίας μεγαλύτερο των έξι μηνών δεν δέχεται εύκολα το αγελαδινό γάλα, κυρίως λόγω της γεύσης.

Websites

http://www.nbci.ca/index.php?option=com_content&view=article&id=27:myths-of-breastfeeding&catid=5:articles&Itemid=17

http://www.llli.org/nb/lvaprmay98p21nb.html

Μύθοι σχετικά με το θηλασμό (2)

1.      Οι μητέρες που εμβολιάζονται (για τέτανο, ερυθρά, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα Α, κλπ) πρέπει να σταματούν τον θηλασμό για 24 ώρες (3 ημέρες, 2 εβδομάδες).

Δεν είναι αλήθεια! Δεν υπάρχει κάποιος λόγος να σταματήσουν το θηλασμό. Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για το μωρό, ίσως μάλιστα έχει όφελος. Μόνο αν το μωρό πάσχει από ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού (σπάνια κατάσταση) υπάρχει κίνδυνος για το μωρό, αν η μητέρα εμβολιασθεί με εξασθενημένα ζωντανά στελέχη ιών, όπως τα εμβόλια της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς.

2.      Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως η σύγχυση θηλής.

Δεν είναι αλήθεια! Το μωρό που θα σιτισθεί με μπουκάλι τις πρώτες δύο εβδομάδες της ζωής του, συνήθως αρνείται να πιάσει τον μαστό, ακόμη και η μητέρα έχει άφθονο γάλα. Το μωρό που σιτίζεται μόνο από τον μαστό για 3 ή 4 μήνες είναι απίθανο να πάρει το μπουκάλι. Μερικά μωρά προτιμούν τον ένα μαστό από τον άλλο. Τα μωρά που σιτίζονται με μπουκάλι συχνά προτιμούν μια πιπίλα και απορρίπτουν άλλες.

Συνεπώς υπάρχει προτίμηση μιας θηλής σε σχέση με άλλη. Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα μπορεί να συμβεί. Μερικές φορές με συνδυασμό περιστάσεων, η εκδήλωση προτίμησης μπορεί να συμβεί ακόμη και μετά από ένα ή δύο μπουκάλια.

Αν δοθεί και πιπίλα στο μωρό που δυσκολεύεται να πιάσει καλά τον μαστό,  η κατάσταση θα χειροτερεύσει περισσότερο.

3.      Οι μητέρες με μικρό στήθος παράγουν λιγότερο γάλα από τις μητέρες με μεγάλο στήθος

Δεν είναι αλήθεια! Το μέγεθος του στήθους δεν έχει καμιά σχέση με το πόσο γάλα παράγει η μητέρα που θηλάζει. Όσο πιο συχνά θηλάζει το μωρό τόσο πιο πολύ γάλα παράγεται.

4.      Πολλές γυναίκες δεν παράγουν αρκετό γάλα

Δεν είναι αλήθεια! Η πλειοψηφία των γυναικών παράγουν περισσότερο γάλα από ότι χρειάζεται. Τα περισσότερα μωρά που δεν παίρνουν βάρος ή χάνουν βάρος οφείλεται στην μειωμένη λήψη γάλακτος από την μητέρα και όχι στην μη παραγωγή γάλακτος από την μητέρα. Η πιο συνήθης αιτία που δεν παίρνει το γάλα από την μητέρα του είναι γιατί δεν πιάνει καλά τον μαστό για να θηλάσει. Εάν η μητέρα μάθει από την πρώτη ημέρα μετά τον τοκετό πώς να βάζει σωστά το μωρό στον μαστό και τις κατάλληλες στάσεις για το πώς να θηλάζει, το μωρό δεν θα έχει κανένα πρόβλημα με την σίτιση του.

5.      Είναι φυσιολογικό να πονάτε κατά την διάρκεια του θηλασμού.

Δεν είναι αλήθεια! Τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό μπορεί να υπάρχει κάποιου βαθμού ευαισθησία κυρίως μόλις αρχίζει να θηλάζει το μωρό. Αυτό όμως δεν κρατάει πολύ χρόνο και δεν πρέπει να προκαλεί φόβο στη μητέρα για να μην θηλάζει. Δεν είναι φυσιολογικό η μητέρα να πονάει κατά την διάρκεια του θηλασμού. Συνήθως οφείλεται στο γεγονός ότι το μωρό δεν θηλάζει σωστά.

Ο πόνος πρέπει να ελέγχεται, εάν παρατείνεται μετά την 3^η ή 4^η ημέρα. Εάν ο πόνος εμφανιστεί όταν όλα φαίνονται ότι πάνε καλά, τότε μπορεί να οφείλεται σε μυκητίαση της θηλής. Η λύση στο πρόβλημα της ευαισθησίας των μαστών είναι το σωστό πιάσιμο του μαστού από το μωρό. Πρέπει να θηλάζει την θηλαία άλω και όχι την θηλή. Μόλις η  μητέρα νοιώσει ότι πονάει πρέπει να διακόψει τον θηλασμό αμέσως και να βάλει το μωρό να πιάσει σωστά τον μαστό.

6.      Δεν υπάρχει αρκετό γάλα τις πρώτες τρεις ή τέσσερις ημέρες μετά τον τοκετό.

Δεν είναι αλήθεια! Τις πρώτες ημέρες μετά τον τοκετό η μητέρα παράγει το πρωτόγαλα που είναι λίγο σε ποσότητα, όμως αρκετό για το μωρό. Αν το μωρό δεν θηλάζει σωστά θα φαίνεται ότι δεν παίρνει το γάλα που χρειάζεται και που η μητέρα του έχει στην διάθεση του. Οποιοσδήποτε συνιστά την μητέρα να βγάζει το πρωτόγαλα για να δει την ποσότητα του, δεν καταλαβαίνει τον τρόπο που λειτουργεί ο θηλασμός και η μητέρα πρέπει να το αγνοεί. Η σωστή στάση θηλασμού και το σωστό πιάσιμο του μαστού από το μωρό από τις πρώτες ημέρες, είτε η μητέρα έχει λίγο ή άφθονο γάλα, θα αποτρέψει τα προβλήματα σε απώτερο χρόνο.

7.      Το μωρό που θηλάζει χρειάζεται επιπλέον νερό όταν ο καιρός είναι ζεστός.

Δεν είναι αλήθεια! Το μητρικό γάλα περιέχει όλο το νερό που χρειάζεται το μωρό, ακόμη και σε ζεστό καιρό.

8.      Το μωρό που θηλάζει χρειάζεται επιπλέον βιταμίνη D.

Δεν είναι αλήθεια! Όλοι χρειάζονται βιταμίνη D. Στο ξένο γάλα προστίθεται από το εργοστάσιο. Το μωρό γεννιέται με το ήπαρ γεμάτο από βιταμίνη D και το μητρικό γάλα περιέχει μικρή ποσότητα. Η έκθεση του μωρού στον ήλιο βγαίνοντας βόλτα του επιτρέπει να συνθέσει την υπόλοιπη βιταμίνη D που χρειάζεται. Το μωρό δεν χρειάζεται να είναι στον ήλιο για πολύ χρόνο και ούτε κάθε ημέρα. Η βιταμίνη D είναι λιποδιαλυτή βιταμίνη και αποθηκεύεται στο οργανισμό. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως αν η μητέρα είχε έλλειψη της βιταμίνης στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, χρειάζεται να δοθεί συμπλήρωμα βιταμίνης D στο μωρό. Η έκθεση του μωρού στον ήλιο μέσα από ένα κλειστό παράθυρο δεν είναι αποτελεσματική.

9.      Η μητέρα πρέπει να πλένει τις θηλές της κάθε φορά πριν τον θηλασμό.

Δεν είναι αλήθεια! Το πλύσιμο των θηλών της μητέρας πριν να θηλάσει δεν είναι απαραίτητο γιατί το μητρικό γάλα περιέχει αντισώματα και άλλους παράγοντες που προστατεύουν το μωρό από τις λοιμώξεις και επιπλέον με το πλύσιμο απομακρύνονται τα προστατευτικά έλαια της θηλής. Αντίθετα, η χορήγηση ξένου γάλακτος απαιτεί μεγάλη προσοχή στον καθαρισμό (καλό πλύσιμο, αποστείρωση) γιατί το ξένο γάλα όχι μόνο δεν προστατεύει το μωρό από λοιμώξεις, αλλά αποτελεί και καλό υλικό για την ανάπτυξη των μικροβίων.

10.      Βγάζοντας το γάλα είναι ένας καλός τρόπος για να γνωρίζει η μητέρα πόσο γάλα έχει.

Δεν είναι αλήθεια! Πόσο γάλα βγάζει η μαμά με το θήλαστρο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και δεν αποτελεί ένδειξη για το πόσο γάλα τρώει το μωρό. Όταν το μωρό θηλάζει καλά παίρνει πολύ περισσότερο γάλα από όσο βγάζει η μαμά με το θήλαστρο. Το γάλα που βγάζετε με το θήλαστρο σας λέει μόνο πόσο γάλα αντλείτε και τίποτα περισσότερο.

Μύθοι σχετικά με το θηλασμό (1)

1.      Γυναίκες με επίπεδες ή εισέχουσες θηλές δεν μπορούν να θηλάσουν.

Δεν είναι αλήθεια! Τα μωρά δεν θηλάζουν τις θηλές, αλλά την θηλαία άλω (την σκούρα περιοχή γύρω από την θηλή).  Σίγουρα είναι πιο εύκολο για το μωρό να πιάσει τον μαστό και να θηλάζει αν η θηλή προβάλλει, όμως δεν είναι απαραίτητο να προβάλλουν οι θηλές. Η γρήγορη έναρξη του θηλασμού με σωστή θέση και στάση θα αποτρέψει τα προβλήματα και οι μαμάδες με θηλές οποιασδήποτε μορφής μπορούν να θηλάσουν πάρα πολύ καλά.

Μια από τις λύσεις που προτείνεται είναι η τοποθέτηση ασπίδας θηλής για να μπορέσει το μωρό να πιάσει τον μαστό. Όμως είναι καλύτερα να μην χρησιμοποιούνται οι ασπίδες αυτές, ειδικά τις πρώτες ημέρες, γιατί το μωρό δεν θα  μπορεί να θηλάσει καλά, με αποτέλεσμα τον υποσιτισμό του και την απώλεια βάρους. Με υπομονή και επιμονή το μωρό θα αρχίσει να θηλάζει.

2.      Εάν η γυναίκα μείνει έγκυος πρέπει να σταματήσει τον θηλασμό.

Δεν είναι αλήθεια! Αν η μητέρα και το παιδί το επιθυμούν, ο θηλασμός μπορεί να συνεχιστεί. Υπάρχουν γυναίκες που συνεχίζουν τον θηλασμό ακόμη και μετά την γέννηση του νέου τους μωρού. Πολλές γυναίκες σταματούν το θηλασμό μόλις μένουν έγκυες γιατί οι θηλές τους είναι ευαίσθητες ή άλλους δικούς τους λόγους, όχι όμως για ιατρικούς λόγους.  Η παροχή γάλακτος μειώνεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, όμως δεν αποτελεί πρόβλημα αν το μωρό παίρνει και άλλες τροφές.

3.      Το μωρό που έχει διάρροια δεν πρέπει να θηλάζει.

Δεν είναι αλήθεια! Η καλύτερη θεραπεία για την γαστρεντερίτιδα του μωρού είναι ο θηλασμός. Επιπλέον, το μωρό σπανίως χρειάζεται άλλα υγρά εκτός από το μητρικό γάλα.

4.      Τα μωρά παραμένουν στον μαστό για 2 ώρες γιατί τους αρέσει να θηλάζουν.

Δεν είναι αλήθεια! Τα μωρά χρειάζονται και τους αρέσει να θηλάζουν, όμως πόσο χρόνο χρειάζονται πράγματι; Τα περισσότερα μωρά που παραμένουν στον μαστό τόση ώρα πιθανώς πεινάνε, ακόμη και αν παίρνουν καλό βάρος. Το να βρίσκεται στο μαστό δεν είναι το ίδιο με το πίνει γάλα στον μαστό. Αν διορθωθεί η στάση του μωρού και πιάνει τον μαστό καλύτερα, τότε θα θηλάζει καλύτερα και πιο αποτελεσματικά, πίνοντας γάλα για περισσότερο χρόνο. Μπορείτε να βοηθήσετε περισσότερο το μωρό βγάζοντας γάλα απευθείας στο στόμα του, όταν δεν παίρνει από μόνο του. Τα μωρά μικρότερα από 5-6 εβδομάδων συχνά κοιμούνται στον μαστό, επειδή η ροή του γάλακτος είναι αργή και όχι απαραίτητα γιατί έχουν φάει.

5.      Τα μωρά πρέπει να γνωρίζουν πώς να πάρουν το μπιμπερό. Για τον λόγο αυτό το μπιμπερό πρέπει πάντοτε να εισάγεται πριν το μωρό αρνηθεί να το πάρει.

Δεν είναι αλήθεια! Δεν υπάρχει λόγος το μωρό να μάθει να χρησιμοποιεί το μπιμπερό για όσο καιρό θα θηλάζει. Όταν θα αρχίσουν οι στερεές τροφές, στον 6^ο  μήνα της ζωής, η χορήγηση υγρών (νερού) μπορεί να γίνει με το κύπελλο. Θα χρειαστούν αρκετές εβδομάδες έως ότου  μάθει να το χρησιμοποιεί αποτελεσματικά, όμως θα μάθει.

Αν η μητέρα θέλει να δώσει μπιμπερό στο μωρό, είναι καλύτερα να περιμένει να εγκατασταθεί καλά ο θηλασμός, περίπου 4-6 εβδομάδες και μετά να το χρησιμοποιεί περιστασιακά.

Όταν ο θηλασμός δεν πάει καλά, δεν είναι καλή ιδέα να δώσετε μπιμπερό γιατί συνήθως ο θηλασμός γίνεται ακόμη πιο δύσκολος.

6.      Αν η μητέρα χειρουργηθεί πρέπει να περιμένει μια ημέρα πριν αρχίσει ξανά τον θηλασμό.

 Δεν είναι αλήθεια! Η μητέρα μπορεί να θηλάσει αμέσως μετά το χειρουργείο, εφόσον βεβαίως είναι σε θέση να το κάνει. Ούτε τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αναισθησία, ούτε τα παυσίπονα, ούτε τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται μετά το χειρουργείο αποτελούν αντένδειξη για τον θηλασμό, εκτός από μερικές περιστάσεις.

7.      Οι μητέρες δεν μπορούν να  θηλάζουν αν βγάλουν ακτινογραφίες.

Δεν είναι αλήθεια! Οι απλές ακτινογραφίες, όπως ακτινογραφία θώρακος ή ακτινογραφία δοντιού, δεν επηρεάζουν το γάλα ή το μωρό και η μητέρα μπορεί να θηλάζει χωρίς κάποια ανησυχία. Η μαστογραφία είναι πιο δύσκολο να μελετηθεί εάν η μητέρα θηλάζει, όμως μπορεί να γίνει και η μητέρα δεν πρέπει να σταματήσει τον θηλασμό. Η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία μπορούν να γίνονται, ακόμη και αν χρησιμοποιείται σκιαγραφικό μέσο.

Επίσης, ο θηλασμός δεν διακόπτεται όταν γίνονται ειδικές εξετάσεις, όπως πυελογραφία, φλεβογραφία, αρτηριογραφία κλπ και  που δεν απαιτούν την χρήση ραδιενεργού ισότοπου.

Τι γίνεται όταν η διενέργεια των εξετάσεων απαιτεί την χρήση ραδιενεργών νουκλεοτιδίων, όπως σπινθηρογράφημα οστών, πνευμόνων, κλπ; Εάν ο κίνδυνος διακοπής του θηλασμού είναι μεγαλύτερος, η μητέρα πρέπει να συνεχίσει τον θηλασμό. Το μωρό θα πάρει μικρή ποσότητα ραδιενεργού νουκλεοτιδίου, σαν να έκανε την εξέταση το ίδιο το μωρό. Εάν η μητέρα ανησυχεί, τότε πρέπει να βγάλει το γάλα της πριν την εξέταση και να το δώσει στο μωρό για κάποιες ώρες μετά την εξέταση. Ο θηλασμός μπορεί να ξαναρχίσει αφού περάσει χρόνος 2 ημίσεων ζωής του ραδιενεργού νουκλεοτιδίου, γιατί στον χρόνο αυτό το 75% της ουσίας θα έχει φύγει από τον οργανισμό της μαμάς.  Ο χρόνος ημίσειας ζωής του τεχνήτιου, που χρησιμοποιείται πιο συχνά στα σπινθηρογραφήματα, είναι μόνο 6 ώρες. Άρα 12 ώρες μετά ο θηλασμός μπορεί να συνεχισθεί.

Εξαίρεση αποτελεί το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς. Αυτό πρέπει να αποφεύγεται στις μητέρες που θηλάζουν. Ο έλεγχος του θυρεοειδούς πρέπει να γίνεται με άλλες εξετάσεις, πχ υπερηχογράφημα.

8.      Το γάλα της μητέρας που θηλάζει μπορεί να ¨στερέψει¨ έτσι ξαφνικά.

Δεν είναι αλήθεια!  Ή Αν πράγματι συμβεί είναι σπάνιο γεγονός. Εκτός από τις ημερήσιες διακυμάνσεις (πρωί – βράδυ), η παραγωγή γάλακτος δεν μεταβάλλεται ξαφνικά. Υπάρχουν μεταβολές που συμβαίνουν και κατά την διάρκεια τους φαίνεται ότι η παραγωγή γάλακτος μειώνεται ξαφνικά, όπως:

·         Σε αύξηση των αναγκών του μωρού σε περιόδους μεγάλης αύξησης. Εάν αυτός είναι ο λόγος που το γάλα φαίνεται λίγο, η αύξηση της συχνότητας του θηλασμού για μερικές ημέρες, θα ομαλοποιήσει όλα τα πράγματα. Προσπαθήστε να κάνετε συμπιέσεις στον μαστό με το χέρι σας για να βοηθήσετε το μωρό να πάρει περισσότερο γάλα.

·         Σε αλλαγή της συμπεριφοράς του μωρού. Περίπου σε ηλικία 5 – 6 εβδομάδων, τα μωρά που συνήθως κοιμόντουσαν στο μαστό όταν  η ροή του γάλακτος γινόταν πιο αργή, τώρα αρχίζουν να τραβούν το μαστό ή να κλαίνε όταν η ροή του γάλακτος γίνεται πιο αργή. Το γάλα δεν στέρεψε, όμως το μωρό άλλαξε. Προσπαθήστε να κάνετε συμπιέσεις στον μαστό με το χέρι σας για να βοηθήσετε το μωρό να πάρει περισσότερο γάλα.

·         Όταν οι μαστοί της μαμάς δεν φαίνονται γεμάτοι ή είναι μαλακοί. Είναι φυσιολογικό  για την μητέρα να μην έχει γεμάτους μαστούς μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Δεν σημαίνει ότι δεν παράγει το γάλα που χρειάζεται το μωρό της. Εφόσον το μωρό σιτίζεται κανονικά, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

·         Όταν το μωρό δεν θηλάζει καλά. Αυτό συμβαίνει συχνά όταν το μωρό σιτίζεται και με μπουκάλι ή χρησιμοποιεί πιπίλα, μαθαίνοντας έτσι ένα διαφορετικό τρόπο θηλασμού.

Η χρήση αντισυλληπτικού χαπιού μπορεί να μειώσει την παραγωγή γάλακτος.

9.      Το μητρικό γάλα που θα χορηγηθεί μαζί με ξένο γάλα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο μωρό.

Δεν είναι αλήθεια!  Οι περισσότερες μητέρες που θηλάζουν δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν ξένο γάλα. Όταν υπάρχουν προβλήματα που φαίνεται ότι απαιτούν ξένο γάλα, τα περισσότερα μπορούν να λυθούν χωρίς την χρήση ξένου γάλακτος. Όμως αν πράγματι είναι απαραίτητο, το μητρικό γάλα μπορεί να χορηγηθεί συγχρόνως με το ξένο γάλα.

10.  Τα μωρά που θηλάζουν με ελεύθερο ωράριο είναι πιθανόν να έχουν περισσότερους κολικούς.

Δεν είναι αλήθεια!  Πολλά μωρά φαίνεται να έχουν κολικούς όχι γιατί τρέφονται συχνά, αλλά γιατί δεν παίρνουν το γάλα που είναι πλούσιο σε λίπος, όπως θα έπρεπε.

Συνήθως το μωρό αυτό πίνει γάλα καλά για τα πρώτα λίγα λεπτά και μετά τσιμπολογά ή κοιμάται. Όταν προσφέρεται στο μωρό το άλλο στήθος, πίνει ξανά καλά για λίγο και μετά τσιμπολογά ή κοιμάται.  Το μωρό γεμίζει με το γάλα που είναι φτωχό σε λίπος, όμως δεν χορταίνει και έτσι θέλει να θηλάζει συχνά. Το γάλα αυτό που είναι φτωχό σε λίπος μπορεί να προκαλεί περισσότερα αέρια, περισσότερο κλάμα και εκρηκτικές υδαρείς κενώσεις.

Η μητέρα πρέπει να αναγκάσει το μωρό να θηλάσει περισσότερο χρόνο από τον πρώτο μαστό για να πάρει το γάλα πλούσιο σε λίπος, κάνοντας συμπιέσεις στον μαστό, όταν το μωρό αρχίσει να μην καταπίνει γάλα.

Αποθήκευση του μητρικού γάλακτος

·    Είναι πολύ σημαντικό να αποθηκεύσετε το μητρικό γάλα κατάλληλα για να διατηρηθούν οι θρεπτικές ιδιότητες του. Το μητρικό γάλα έχει αντιβακτηριακές ιδιότητες που το διατηρεί φρέσκο για μεγαλύτερο διάστημα. Το μητρικό γάλα δεν χάνει την θρεπτική του αξία κατά την ψύξη.

·  Το μητρικό γάλα πρέπει να αποθηκεύεται σε καθαρά πλαστικά ή γυάλινα μπουκάλια με ασφαλή πώματα ή σε ειδικές σακούλες για το μητρικό γάλα. Οι σακούλες πρέπει να πετάγονται μετά την χρήση. Τα μπουκάλια πρέπει να πλένονται με πολύ ζεστό νερό και υγρό σαπούνι για τα πιάτα και να ξεπλένονται πάλι με ζεστό νερό. Εάν το μωρό είναι ηλικίας μικρότερης των 3 μηνών, τα δοχεία και τα υλικά πρέπει να αποστειρώνονται.

·       Τα μπουκάλια ή τις ειδικές σακούλες δεν πρέπει να τις γεμίζετε μέχρι επάνω. Πρέπει να αφήνετε χώρο, γιατί το γάλα όταν παγώσει θα αυξηθεί σε όγκο.

·         Αποθηκεύετε το γάλα σε ποσότητες που συνήθως χρησιμοποιείτε στο γεύμα  του μωρού σας. Εάν βγάζετε λίγο γάλα κάθε φορά και θέλετε να το προσθέσετε σε γάλα που ήδη έχετε στο ψυγείο, πριν να το προσθέσετε πρέπει το φρέσκο γάλα να το βάλετε στο ψυγείο για να κρυώσει. Το γάλα με τον τρόπο αυτό μπορεί να έχει διαφορετικά στρώματα, όμως θα έχετε την ποσότητα που χρειάζεστε για ένα γεύμα.

·         Πάντοτε πρέπει να γράφετε την ημερομηνία και ώρα που βγάλατε το γάλα πριν το βάλετε στο ψυγείο ή στον καταψύκτη. Το γάλα με την παλαιότερη ημερομηνία το χορηγείτε πάντοτε πρώτο.

·         Όταν μεταφέρετε το γάλα μακριά από το σπίτι, διατηρήστε το κρύο έως ότου το χρησιμοποιήσετε. Για την μεταφορά μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα μικρό φορητό ψυγείο με παγοκύστεις. Το μητρικό γάλα μπορεί να διατηρηθεί  έως 24 ώρες σε φορητό ψυγείο, αρκεί το γάλα να έχει συνεχή επαφή με τις παγοκύστεις.

·         Για να διατηρήσετε το γάλα ασφαλές στο ψυγείο πρέπει να γνωρίζετε πόσο κρύο είναι το ψυγείο σας. Εάν το ψυγείο δεν έχει ενσωματωμένο θερμόμετρο, πρέπει να αγοράσετε ένα από ένα κατάστημα. Το ψυγείο πρέπει να δουλεύει σε θερμοκρασία 2–4 °C. Το γάλα πρέπει να το βάζετε στο πίσω μέρος του ψυγείου ή του καταψύκτη, γιατί εκεί η θερμοκρασία δεν αλλάζει εύκολα όταν ανοιγοκλείνετε την πόρτα.

·         Η κατάψυξη του γάλακτος καταστρέφει κάποια από τα αντισώματα που περιέχει. Εάν σκοπεύετε να αποθηκεύσετε το μητρικό γάλα για λιγότερες από πέντε ημέρες, ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσετε όλα τα καλά του θρεπτικά στοιχεία είναι να το βάλετε στο ψυγείο. Το καταψυγμένο γάλα εξακολουθεί να είναι πιο υγιεινό για το μωρό σας από το ξένο γάλα.

Το φρέσκο μητρικό γάλα μπορεί να αποθηκευθεί για:

Οδηγίες αποθήκευσης μητρικού γάλακτος για το σπίτι
	Φρέσκο μητρικό γάλα	Μητρικό γάλα που έχει ξεπαγώσει
Θερμοκρασία δωματίου (έως 26°C) 15 °C 22 °C	6 έως 8 ώρες             Έως  24 ώρες              Έως 10  ώρες	Όχι αποθήκευση
Φορητό ψυγείο με παγοκύστεις	24 ώρες	Όχι αποθήκευση
Ψυγείο (4°C, πίσω μέρος)	Έως 5 ημέρες	24 ώρες
Καταψύκτης Μέσα στο ψυγείο (-15°C)	2 εβδομάδες	Ποτέ δεν καταψύχουμε ξανά γάλα που έχει ξεπαγώσει
Καταψύκτης με ξεχωριστή πόρτα	3-6 μήνες	Ποτέ δεν καταψύχουμε ξανά γάλα που έχει ξεπαγώσει
Βαθειά κατάψυξη (σπάνια ανοίγει) μείον 18 βαθμούς C ή χαμηλότερα	6-12 μήνες	Ποτέ δεν καταψύχουμε ξανά γάλα που έχει ξεπαγώσει

Academy of Breastfeeding Medicine Protocol #8

Η απόψυξη του μητρικού γάλακτος

Το κατεψυγμένο γάλα μπορείτε να το αποψύξετε με τους παρακάτω τρόπους:

·         Να βάλετε το μπουκάλι ή το σακουλάκι σε ένα μπολ ή μπρίκι με ζεστό νερό.

·         Να κρατήσετε το μπουκάλι ή το σακουλάκι για λίγα λεπτά κάτω από τρεχούμενο ζεστό νερό βρύσης.

·         Να βάλετε το μπουκάλι ή το σακουλάκι στο ψυγείο όλο το βράδυ.

·   Είναι δελεαστικό να επιταχύνετε την διαδικασία απόψυξης του γάλακτος, ειδικά όταν βιάζεστε. Όμως  μην βάζετε ποτέ το κατεψυγμένο γάλα σε φούρνο μικροκυμάτων, γιατί μπορεί να δημιουργήσει θερμά σημεία και καταστρέφονται μερικές βιταμίνες και ένζυμα. Μόλις το γάλα αποψυχθεί, χρησιμοποιήστε το αμέσως. Ειδάλλως βάλτε το στο ψυγείο, όπου διατηρείται για 24 ώρες. Εάν το μωρό δεν πιει όλο το γάλα, το υπόλοιπο πρέπει να το πετάξετε. Το αποψυγμένο γάλα δεν πρέπει να καταψύχεται ξανά.

Μπορείτε να ξαναζεστάνετε το γάλα; Δεν μπορείτε να ζεστάνετε το γάλα περισσότερο από δύο φορές. Μπορεί να αναπτυχθούν επικίνδυνα μικρόβια που θα αρρωστήσουν το  μωρό σας.

·      Όταν ζεσταίνετε το μητρικό γάλα δεν πρέπει να το φέρνετε στο σημείο βρασμού, γιατί καταστρέφεται η ποιότητα του.

·      Επειδή το μητρικό γάλα περιέχει μεγάλη ποσότητα λιπών, η αποθήκευσή του προκαλεί τα τον διαχωρισμό των στοιχείων του, με το λίπος να επιπλέει στην κορυφή. Αν απλώς ανακατέψετε ελαφρά, το γάλα θα αναμειχθεί πάλι. Δεν πρέπει να το κουνάτε έντονα. Όμως και διαχωρισμένο το γάλα το μωρό μπορεί να το πιεί χωρίς πρόβλημα.

·        Πρέπει να συνηθίσετε την γεύση και την οσμή του μητρικού γάλακτος για να ξέρετε ότι πάντοτε είναι καλό. Το μητρικό γάλα έχει διαφορετική γεύση μετά την ψύξη. Όταν αποψυχθεί δεν πρέπει να έχει ξινή γεύση, αν και μερικές φορές μπορεί να έχει ελαφρά μυρωδιά σαπουνιού. Αυτό οφείλεται στις αλλαγές των λιπών του γάλακτος. Δεν είναι επιβλαβές και το γάλα μπορεί να δοθεί στο μωρό σας.

·      Το γάλα πάντοτε το αποθηκεύετε σε νέο καθαρό δοχείο. Μην αναμειγνύετε φρέσκο με κατεψυγμένο γάλα (πχ, βάζοντας πάνω σε κατεψυγμένο λίγο φρέσκο γάλα). Αν προσθέσετε φρέσκο γάλα σε κατεψυγμένο μπορεί να προκαλέσετε την απόψυξη του γάλακτος  και μετά να ψυχθεί ξανά, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο ανάπτυξης μικροβίων στο  γάλα.

·       Το γάλα μετά το ζέσταμα και πριν δοθεί στο μωρό πρέπει να ελέγχεται αν έχει την σωστή θερμοκρασία. Ρίξτε μερικές σταγόνες στο εσωτερικό μέρος του καρπού. Πρέπει να το αισθάνεστε ζεστό, χωρίς να σας καίει.