Πονοκέφαλος στα παιδιά (4)

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η θεραπεία του δευτεροπαθούς πονοκεφάλου εστιάζεται στην αντιμετώπιση της ειδικής αιτίας, παράλληλα με συμπτωματική θεραπεία (παυσίπονα) μέχρι να εξαλειφθεί η αιτία.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του πρωτοπαθούς πονοκεφάλου περιλαμβάνει την προληπτική  (προφυλακτική) και την συμπτωματική θεραπεία.

Οι άμεσοι στόχοι της θεραπείας για την ημικρανία και της κεφαλαλγία τάσης είναι η ανακούφιση του πόνου, η εξάλειψη της ναυτίας και η εγκατάσταση καλού ύπνου.

Οι μακροχρόνιοι στόχοι είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής του αρρώστου μειώνοντας τη συχνότητα και της βαρύτητα των επεισοδίων του πονοκεφάλου.

Για την επίτευξη των στόχων αυτών χρησιμοποιείται φαρμακευτική και μη φαρμακολογική θεραπεία.

Η μη φαρμακολογική θεραπεία της ημικρανίας και της κεφαλαλγίας τάσης περιλαμβάνει την λήψη όλων εκείνων των μέτρων που θα βοηθήσουν τον άρρωστο να μειώσει τις κρίσεις χωρίς να χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή ή σαν επιπρόσθετη αγωγή:

·         Απομάκρυνση των παραγόντων που προκαλούν την κρίση

·        Αλλαγές στο τρόπο ζωής (διαχείριση του άγχους, υγιεινή του ύπνου, άσκηση και διαιτητικές τροποποιήσεις)

·         Ανακούφιση από το στρες

Φαρμακευτική θεραπεία

Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει την επείγουσα ή συμπτωματική θεραπεία για την άμεση ανακούφιση του αρρώστου και την προφυλακτική θεραπευτική αγωγή με σκοπό την μείωση των επεισοδίων πονοκεφάλου.

1. Συμπτωματική θεραπεία

Ανεξάρτητα από την επείγουσα αντιμετώπιση που θα επιλεχθεί, υπάρχουν ορισμένες βασικές κατευθυντήριες οδηγίες, όσον αφορά τη χρήση της επείγουσας θεραπείας, οι οποίες θα πρέπει να συμπεριληφθούν ως μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας του ασθενού.

1.      Λάβετε το φάρμακο όσο νωρίτερα γίνεται, όταν ξεκινά η κεφαλαλγία (μέσα σε 20-30 λεπτά).

2.      Λάβετε την κατάλληλη δόση, μην υποβιβάζετε την κεφαλαλγία.

3.      Έχετε το φάρμακο διαθέσιμο στην τοποθεσία όπου ο ασθενής συνήθως εκδηλώνει την κεφαλαλγία του (π.χ. σχολείο) και συμπληρώστε τις σχολικές φόρμες φαρμάκων.

4.      Αποφύγετε την κατάχρηση των αναλγητικών (περισσότερες από τρεις δόσεις αναλγητικού ανά εβδομάδα).

 Τα φάρμακα που θα χρησιμοποιηθούν στην θεραπευτική αντιμετώπιση της ημικρανίας και της κεφαλαλγίας τάσης πρέπει να επιλεγούν προσεκτικά ανάλογα :

·         Με τον τύπο του πονοκεφάλου

·         Την συχνότητα

·         Τα συνοδά συμπτώματα (εμετός)

·         Το είδος των ανεπιθύμητων ενεργειών

·         Την ύπαρξη άλλης παθολογικής κατάστασης (πχ, κατάθλιψη)

·    Το φάρμακο πρέπει να είναι το πιο δραστικό και να καταπολεμά όλα τα συμπτώματα, παράλληλα με τον πονοκέφαλο.

Γενικά τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι :

o       Τριπτάνες (sumatriptan, almotriptan, rizatriptan)

o       Isometheptene and ergotamines

o       Ναρκωτικά κη μη ναρκωτικά αναλγητικά (παρακεταμόλη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη)

o       Ηρεμιστικά

o       Αντιεμετικά

·         Πρέπει να γίνεται προσπάθεια για όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση των φαρμάκων, ιδιαίτερα των ναρκωτικών

·      Η θεραπεία πρέπει να ελέγχεται από τους γονείς, γιατί αν αφεθεί στο παιδί μπορεί να οδηγήσει σε πονοκέφαλο από υπέρ – χρήση.

1.  Δόση παρακεταμόλης (Depon, Panadol)

·         <12 χρόνων: 10-15 mg/Kg ΒΣ κάθε 6 – 8 ώρες. Συνολική δόση: Όχι πάνω από 2,6 g/ημέρα (5 δόσεις/24 ώρες).

·         >12 χρόνων: 40 - 60 mg/Kg/ημέρα διαιρεμένα κάθε 6 ώρες. Όχι πάνω από 3,75 g/ημέρα (5 δόσεις/24 ωρες)

2.   Δόση ιβουπροφένης (Algofren, Nurofen)

·         10 mg/Kg ανά δόση κάθε 6 – 8 ώρες

3.   Δόση rizatriptan (Maxalt)

Οξεία κρίση ημικρανίας με ή χωρίς αύρα

·         <6 χρόνων: Η ασφάλεια και η δραστικότητα δεν έχουν καθορισθεί

·         6-17 χρόνων (<40 kg): 5 mg από το στόμα μια φορά το 24ωρο

·         6-17 χρόνων (40 kg ή περισσότερο): 10 mg από το στόμα μια φορά το 24ωρο

2. Αντιμετώπιση κρίσης ημικρανίας και πονοκεφάλου τάσης

·         Χορήγηση αναλγητικού και αντιεμετικού φαρμάκου (αν χρειάζεται)

·         Απομάκρυνση και χαλάρωση σε ήσυχο και σκοτεινό περιβάλλον

·         Ύπνος

·         Ενυδάτωση

3. Προφυλακτική θεραπεία

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την προφύλαξη από τις κρίσεις ημικρανίας και της κεφαλαλγίας τάσης περιλαμβάνουν:

·                 Βήτα αναστολείς (προπανολόνη, ναδολόλη)

·                 Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά (αμιτρυπτιλλίνη) και η κρυπτοεπταδίνη

·                 Αντιεπιληπτικά ( τοπαμιράτη, βαλπροϊκό οξύ)

·                 Αναστολείς διαύλου του ασβεστίου

Η απόφαση για χορήγηση προφυλακτικής θεραπείας βασίζεται στην συχνότητα και στην βαρύτητα των πονοκεφάλων. Όταν οι πονοκέφαλοι είναι αρκετά συχνοί που επεμβαίνουν στην καθημερινή ζωή του αρρώστου πρέπει να χορηγηθεί προφυλακτική αγωγή.

Η δράση της προφυλακτικής αγωγής δεν είναι άμεση, συχνά χρειάζεται διάστημα 6-8 εβδομάδων πριν το αποτέλεσμα να γίνει ορατό.

Επειδή μπορεί να υπάρχει αυτόματη υποχώρηση της ημικρανίας, για τον λόγο αυτό κάθε 6 – 12  μήνες πρέπει να γίνεται επανεκτίμηση της προφυλακτικής αγωγής.

Μη φαρμακολογική θεραπεία

1. Απομάκρυνση των παραγόντων που προκαλούν τις κρίσεις

2. Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Ουσιώδεις παράγοντες στην αντιμετώπιση της οξείας ημικρανίας και της κεφαλαλγίας τάσης είναι:

·       Εγκατάσταση καλών συνηθειών ύπνου – σταθερή ώρα που πηγαίνει για ύπνο, επαρκής χρόνος ύπνου

·         Σχεδιασμός των γευμάτων σε τακτά χρονικά διαστήματα

·         Ξεκούραση

·         Τακτική άσκηση

·         Επαρκή ενυδάτωση

·         Μετρίαση της κατανάλωσης καφεΐνης

·         Ο ρόλος της δίαιτας παραμένει σημείο αντιπαράθεσης. Περίπου μεταξύ 7% και 44% των ασθενών αναφέρουν ότι ένα συγκεκριμένο τρόφιμο ή ποτό μπορεί να προηγηθεί του επεισοδίου της ημικρανίας. 

·         Στα παιδιά οι βασικοί διαιτητικοί, εκλυτικοί παράγοντες είναι:

o     Το τυρί, η σοκολάτα και τα εσπεριδοειδή. Ωστόσο, δεν συστήνεται ο ολοκληρωτικός αποκλεισμός από τη δίαιτα μιας λίστας τροφών.

o       Μια πιο λογική προσέγγιση είναι να εξετάσουμε τη λίστα των τροφίμων που θεωρούνται ότι συνδέονται με την ημικρανία και να ενθαρρύνουμε τον ασθενή να κρατάει ένα ημερολόγιο πονοκεφάλων, ώστε να εξακριβώσουμε εάν υπάρχει χρονική συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ενός ή περισσοτέρων από αυτά τα τρόφιμα και την ανάπτυξη πονοκέφαλου. Αν ένας συνδετικός κρίκος ανακαλυφθεί, η κοινή λογική επιβάλλει την αποφυγή της ένοχης τροφής.

3. Ανακούφιση από το στρες

Οι άρρωστοι που παρουσιάζουν πονοκεφάλους από τάση πρέπει να κάνουν μια προσπάθεια να ελαττώσουν το στρες και μπορεί να ωφεληθούν από τις θεραπείες συμπεριφοράς/χαλάρωσης. Ψυχοθεραπεία ενδείκνυται για κάθε άρρωστο με έντονο στρες.

Η τακτική άσκηση μπορεί επίσης να μειώσει το στρες και είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στους πονοκεφάλους από τάση.

Πηγές

1. Ημικρανία και Άλλες Πρωτοπαθείς Κεφαλαλγίες

Συγγραφείς: Randolpf W. Evans

Έτος Έκδοσης: 2010

2. Pediatric Headache 

Author: J Ivan Lopez, MD, FAAN, FAHS; Chief Editor: Amy Kao, MD  

Medscape.com