Πονοκέφαλος στα παιδιά (2)

Παραλλαγές ημικρανίας

Είναι κεφαλαλγίες που συνοδεύονται ή εκδηλώνονται με παροδικά νευρολογικά συμπτώματα. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να συμβούν αμέσως πριν, στη διάρκεια ή μετά τον πονοκέφαλο. Σε μερικές περιπτώσεις, ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι ήπιος ή να μην υπάρχει.

Η ημιπληγική ημικρανία και η ημικρανία βασικής αρτηρίας είναι τυπικά παραδείγματα της ημικρανίας με αύρα.

Η ημιπληγική ημικρανία, ενώ δεν συμβαίνει συχνά, παρατηρείται πιο συχνά στα παιδιά από ότι στους ενήλικες. Ο τύπος αυτός του πονοκεφάλου χαρακτηρίζεται από απότομη έναρξη της ημιπάρεσης, που συνήθως ακολουθείται από πονοκέφαλο. Η ημιαναισθησία μπορεί επίσης να προηγείται από τον πονοκέφαλο.

Η ημικρανία της βασικής αρτηρίας είναι πιο συχνή στα κορίτσια. Aποτελεί το 3% με 19% της ημικρανίας της παιδικής ηλικίας και η μέση ηλικία έναρξης είναι τα 7 έτη. Οι κρίσεις χαρακτηρίζονται από επεισόδια ζάλης, ιλίγγου, οπτικών αλλοιώσεων, αταξίας ή διπλωπίας, καθώς η αύρα ακολουθείται από τη φάση έντονου πονοκεφάλου, που εντοπίζεται στην ινιακή χώρα, ενώ συνοδεύεται από εμετούς.

Διαγνωστικά κριτήρια για ημικρανία τύπου βασικής αρτηρίας

A.      Πληροί τα κριτήρια για ημικρανία με αύρα B.       Συνοδεύεται από δύο ή περισσότερα από τους ακόλουθους τύπους συμπτωμάτων: 1.                  Δυσαρθρία 2.                  Ίλιγγος 3.                  Εμβοές 4.                  Υπακουσία 5.                  Διπλωπία 6.                  Οπτικά φαινόμενα στα κροταφικά και ρινικά πεδία και των δυο ματιών 7.                  Αταξία 8.                  Μειωμένο επίπεδο συνείδησης 9.                  Μειωμένη ακοή 10.              Διπλωπία 11.              Ταυτόχρονες ετερόπλευρες παραισθησίες Γ .       Τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα: 1.        Τουλάχιστον ένα σύμπτωμα αύρας, το οποίο αναπτύσσεται σταδιακά σε περισσότερο από 5 λεπτά και διαφορετικά συμπτώματα αύρας τα οποία συμβαίνουν διαδοχικά σε περισσότερο από 5 λεπτά. 2.                  Κάθε σύμπτωμα αύρας διαρκεί περισσότερο από 5 λεπτά και λιγότερο από 60 λεπτά Δ .      Κριτήρια τα οποία πληρούν κεφαλαλγία: η ημικρανία χωρίς αύρα ξεκινά κατά τη διάρκεια της αύρας ή ακολουθεί την αύρα μέσα σε 60 λεπτά

Το σύνδρομο “η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων” χαρακτηρίζεται από παραμόρφωση της όρασης, του χώρου και του χρόνου. Οι άρρωστοι μπορεί να έχουν μικροψία (τα αντικείμενα φαίνονται μικρότερα από ότι πράγματι είναι) και μεταμορφοψία (τα αντικείμενα εμφανίζονται αλλοιωμένα ως προς το σχήμα και την μορφή), όπως και άλλες παραισθήσεις.

Η συγχυτική ημικρανία χαρακτηρίζεται κυρίως από αλλοίωση στην αντίληψη. Οι νεαροί ασθενείς, συνήθως αγόρια, ξαφνικά γίνονται ανήσυχοι, νευρικοί, αποπροσανατολισμένοι και περιστασιακά αντιδραστικοί. Η φάση της σύγχυσης μπορεί να διαρκέσει λεπτά μέχρι και ώρες. Όταν το επεισόδιο περάσει, το παιδί  περιγράφει ανικανότητα να επικοινωνήσει, άγχος, σύγχυση και απώλεια προσανατολισμού όσον αφορά το χρόνο, ενώ μπορεί να μην θυμάται καθόλου φάση κεφαλαλγίας.

Η συγχυτική ημικρανία συχνά συμβαίνει μετά από φαινομενικά αβλαβείς τραυματισμούς που συμβαίνουν στην άθληση (π.χ. στο ποδόσφαιρο, στο ράγκμπι, στην παγοδρομία). Μια αιφνίδια ανεξήγητη αλλαγή στη συνείδηση μετά από τραυματισμό της κεφαλής, ξεκάθαρα δικαιολογεί διερεύνηση για ενδοκράνια αιμορραγία, υπερβολική χρήση ναρκωτικών, μεταβολική αποδιοργάνωση ή επιληψία.

Το καλοήθες παροξυσμικό ραιβόκρανο της βρεφικής ηλικίας χαρακτηρίζεται από επεισόδια κάμψης του κεφαλιού προς την μια πλευρά μεμονωμένα ή κάμψης του κεφαλιού που συνοδεύεται από έμετο και αταξία, τα οποία μπορεί να διαρκούν για ώρες μέχρι ημέρες. Οι κρίσεις πρωτοεμφανίζονται κατά τη βρεφική ηλικία μεταξύ 2 και 8 μηνών. Το ραιβόκρανο συμβαίνει στη διάρκεια του πρώτου χρόνου της ζωής.

Το παροξυσμικό ραιβόκρανο είναι πιθανώς ποικιλία της ημικρανίας της βασικής αρτηρίας με πρώιμη  έναρξη, αλλά θα πρέπει να σκεφτούμε και άλλες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν ραιβόκρανο, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (σύνδρομο Sandifer), η ιδιοπαθής δυστονία κορμού, οι σύνθετοι εστιακοί σπασμοί, συγγενείς ή επίκτητες βλάβες της κρανιοαυχενικής περιοχής και των οπισθίων βόθρων.

 Όταν η διάγνωση έχει εδραιωθεί και η καλοήθεια έχει επιβεβαιωθεί, δεν χρειάζεται κανένα άλλο θεραπευτικό μέτρο πέρα από την καθησύχαση.

 Ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος της παιδικής ηλικίας χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια ιλίγγου και αταξίας. Συμβαίνει στα μικρά παιδιά (συνήθως στην ηλικία των 2 – 3 χρόνων). Το παιδί μπορεί να φαίνεται φοβισμένο ή ξαφνιασμένο από την αιφνίδια απώλεια ισορροπίας. Μάρτυρες μπορεί να αναφέρουν νυσταγμό ή ωχρότητα. Τα παιδιά που μιλάνε μπορεί να περιγράψουν ζάλη και ναυτία. Οι κρίσεις μπορεί να συμβαίνουν σε ομάδες, οι οποίες τυπικά υποχωρούν με τον ύπνο.

Το σύνδρομο κυκλικών εμέτων παρατηρείται σε παιδιά ηλικίας περίπου 5 χρόνων με τα αγόρια και τα κορίτσια να προσβάλλονται εξίσου. Τα επεισόδια συμβαίνουν σε τακτά, συχνά χρονικά διαστήματα, συνήθως κάθε 2 με 4 εβδομάδες.  Ξεκινούν τις πρώτες πρωινές ώρες και διαρκούν 1 με 2 ημέρες. Η ηλικία της διάγνωσης είναι κατά προσέγγιση 8 χρόνων και τα περισσότερα παιδιά «ξεπερνούν με την ηλικία» τα συμπτώματά τους, μέχρι την ηλικία των 10 χρόνων. Ωστόσο ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών έχουν συμπτώματα σε όλη την εφηβεία και ακόμα και ως νεαροί ενήλικες.

Η κοιλιακή ημικρανία χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος με επεισοδιακό χαρακτήρα, αόριστο και με εντόπιση στη μέση γραμμή ή γύρω από την περιοχή του ομφαλού και διαρκεί από 1 μέχρι 72 ώρες, με φυσιολογική κατάσταση μεταξύ των επεισοδίων. Το άλγος είναι μέτριας με σοβαρής έντασης και συσχετίζεται με αγγειοκινητικά συμπτώματα, ναυτία και έμετο, ωχρότητα, ανορεξία. Η κοιλιακή ημικρανία σε γενικές γραμμές συμβαίνει σε παιδιά σχολικής ηλικίας.

Για να χαρακτηρισθεί βέβαια κοιλιακή ημικρανία  πρέπει να αποκλεισθούν άλλα γαστρεντερικά ή νεφρικά νοσήματα.