Πως ξέρω αν έχω απόφραξη γαλακτοφόρου πόρου ή μαστίτιδα;(2)

Μαστίτιδα

Μαστίτιδα είναι φλεγμονή του ιστού του μαστού της γυναίκας και διακρίνεται σε λοιμώδη και μη λοιμώδη. Η μαστίτιδα είναι συχνή στις γυναίκες που θηλάζουν, όμως και γυναίκες που δεν θηλάζουν μπορεί να την αναπτύξουν.

Περίπου 1 στις 10 που θηλάζουν παρουσιάζουν μαστίτιδα. Στις χώρες όπου ο θηλασμός είναι συχνός δεν παρατηρείται τόσο συχνά.

Η μαστίτιδα είναι πιο συχνή τις πρώτες 2-3 εβδομάδες, όμως μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο της γαλουχίας. Η μαστίτιδα εμφανίζεται ξαφνικά και συνήθως επηρεάζει μόνο τον ένα μαστό.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα είναι:

• Μια κόκκινη, οιδηματώδης περιοχή στον μαστό σας που όταν την ακουμπάτε είναι ζεστή και επώδυνη.
• Μια σκληρή περιοχή στον μαστό σας.
• Ένας συνεχής πόνος σαν κάψιμο ή να τον νοιώθετε μόνο όταν θηλάζετε.
• Έκκριμα από την θηλή, που μπορεί να είναι λευκό ή μπορεί να περιέχει γραμμές αίματος.
• Μπορεί να υπάρχουν κόκκινες γραμμώσεις που εκτείνονται προς τα έξω από την προσβεβλημένη περιοχή.

Οι μισές γυναίκες με μαστίτιδα μπορεί να έχουν επίσης συμπτώματα όπως της γρίπης:

• Πόνους
• Πυρετός - Αύξηση της θερμοκρασίας 38^ο C ή και περισσότερο.
• Ρίγη
• Εύκολη κόπωση και
• Ένα αίσθημα γενικής κακουχίας.

Συχνές παρενέργειες της μαστίτιδας

Οι παρενέργειες μπορεί να είναι ίδιες όπως αυτές της απόφραξης του γαλακτοφόρου πόρου και επιπλέον:

·         Το γάλα που βγάζει η μητέρα μπορεί να φαίνεται περισσότερο σβωλωμένο, σαν ζελατίνη ή ινώδες. Το γάλα αυτό είναι καλό για το μωρό.

·         Το γάλα μπορεί να έχει πιο αλμυρή γεύση, λόγω της αύξησης του νατρίου και του χλωρίου. Μερικά μωρά αρνούνται να θηλάσουν,  λόγω της προσωρινής αυτής αλλαγής. Το γάλα όμως αυτό είναι ασφαλές για να το πιεί το μωρό σας.

·         Το γάλα μερικές φορές μπορεί να περιέχει βλέννα, πύο ή αίμα.

Με την μαστίτιδα μπορώ ακόμη να θηλάσω;

Παρόλο που τα συμπτώματα της μαστίτιδας θα σας αποθαρρύνουν να θηλάσετε είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να συνεχίσετε τον θηλασμό. Ο τακτικός θηλασμός θα βοηθήσει:

• Να απομακρύνετε όσο γάλα έχει αποκλειστεί στον μαστό σας.
• Να υποχωρήσουν τα συμπτώματα της μαστίτιδας πιο γρήγορα.
• Να εμποδίσετε την μαστίτιδα να εξελιχθεί σε πιο σοβαρή μορφή.

Οποιαδήποτε μικρόβια υπάρχουν στο γάλα θα απορροφηθούν από το γαστρεντερικό σύστημα του μωρού σας χωρίς να προκαλέσουν κανένα πρόβλημα.

Αίτια

Η μαστίτιδα μπορεί να έχει διαφορετικές αιτίες ανάλογα αν είναι λοιμώδης ή μη.

Μη λοιμώδης μαστίτιδα

Οι περισσότερες περιπτώσεις μη λοιμώδους μαστίτιδας πιστεύεται ότι οφείλονται σε στάση του γάλακτος. Η στάση του γάλακτος συμβαίνει όταν το γάλα δεν απομακρύνεται κανονικά από τον μαστό σας κατά την διάρκεια του θηλασμού.

Αυτό μπορεί να προκαλείται:

• Αν το μωρό δεν πιάνει καλά την θηλή του μαστού κατά την διάρκεια του γεύματος. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν απομακρύνεται αρκετό γάλα ή μπορεί να προκαλεί πόνο στην θηλή σας.
• Αν το μωρό έχει προβλήματα θηλασμού – παράδειγμα το μωρό έχει κοντό χαλινό.
• Αν το μωρό δεν έχει συχνά ή χάνει γεύματα – όπως όταν αρχίζει να κοιμάται όλη την νύκτα.
• Αν το μωρό προτιμά να θηλάζει μόνο από τον ένα μαστό – αυτό μπορεί να οδηγήσει σε στάση του γάλακτος στον άλλο μαστό.
• Αν υπάρχει πίεση στον μαστό σας – όπως από σφιχτό ρούχο, στηθόδεσμο ή κοιμάστε μπρούμυτα.

 Η στάση του γάλακτος μπορεί να προκαλέσει απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων. Οι ειδικοί δεν είναι βέβαιοι γιατί το γάλα μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του μαστού. Μια θεωρία λέει ότι οφείλεται  στη παρουσία ειδικών πρωτεϊνών που ονομάζονται κυτοκίνες και οι οποίες περνώντας στο μωρό το βοηθούν να ανθίσταται στις λοιμώξεις. Στη μητέρα όμως το ανοσολογικό της σύστημα θεωρεί ότι έχουν εισέλθει μικρόβια και αντιδρά με φλεγμονή του ιστού του μαστού σε μια προσπάθεια να περιορίσει την λοίμωξη.

Λοιμώδης μαστίτιδα

Το φρέσκο μητρικό γάλα συνήθως δεν προσφέρει καλό περιβάλλον για να αναπτυχθούν τα μικρόβια. Όμως αν οι γαλακτοφόροι πόροι αποφραχθούν, το γάλα λιμνάζει και μπορεί να αναπτυχθεί λοίμωξη. Η λοίμωξη μπορεί να προκληθεί από:

• Μικρόβια που εισέρχονται στον μαστό σας. Τα μικρόβια από την επιφάνεια του δέρματος σας και από το στόμα του μωρού μπορούν να εισέλθουν στους γαλακτοφόρους πόρους μέσω μιας ρωγμής ή ραγάδας του δέρματος της θηλής ή μέσα από στόμιο γαλακτοφόρου πόρου. Τα μικρόβια μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να προκαλέσουν την λοίμωξη. Τα μικρόβια αυτά δεν είναι επιβλαβή και το μωρό σας – όλοι τα έχουμε. Απλώς δεν ανήκουν στους ιστούς των μαστών σας.

Παράγοντες κινδύνου

Οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι:

§  Ο θηλασμός στη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων μετά την γέννηση.

§  Οι ερεθισμένες θηλές ή η ύπαρξη ραγάδας  μπορεί να αποτελούν σημείο εισόδου της λοίμωξης. Αν και η μαστίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί χωρίς το δέρμα να έχει ανοίξει.

§  Παραμονή της μητέρας στο νοσοκομείο αυξάνει τις πιθανότητες έκθεσης της μητέρας σε λοιμώδεις μικροοργανισμούς.

§  Φανερή λοίμωξη στη θηλή (ραγάδα με πύο, πόνο).

§  Προηγούμενο ιστορικό μαστίτιδας.

§  Η χρήση μόνο μιας θέσης θηλασμού, η οποία δεν επιτρέπει το πλήρες άδειασμα του μαστού.

§  Αν φοράτε σφικτό στηθόδεσμο, που περιορίζει την ροή του γάλακτος.

§  Αν κουραστείτε πάρα πολύ.

§  Το Στρες, η αναιμία, το ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα

Ποια είναι η συνήθης θεραπεία για την μαστίτιδα;

Εάν έχετε μαστίτιδα είναι ασφαλές να συνεχίσετε τον θηλασμό. Η συνέχιση του θηλασμού προσφέρει το επιπλέον όφελος της βοήθειας να καθαρίσει την φλεγμονή από τον μαστό σας.

§  Ξεκουραστείτε όσο το δυνατόν περισσότερο και κατά προτίμηση μαζί με το μωρό.

§  Πίνετε άφθονα υγρά

§  Τρώτε υγιεινή και ποικίλη τροφή.

§  Ζητήστε βοήθεια για τις δουλειές του σπιτιού.

§  Μην αφήνετε να γεμίζουν οι μαστοί σας πάρα πολύ πριν να θηλάσετε – Αποφύγετε το σπάργωμα των μαστών.

§  Θηλάζετε συχνά και αδειάζετε τους μαστούς πλήρως. Ο στόχος είναι να θηλάζετε τουλάχιστον κάθε 2 ώρες. Διατηρείστε το προσβεβλημένο μαστό όσο το δυνατόν άδειο, όμως μην παραμελείτε τον άλλο μαστό.

§  Χρησιμοποιείστε διαφορετικές θέσεις θηλασμού.

§  Βγάζετε συχνά το γάλα με το χέρι ή με ηλεκτρική αντλία, όταν ο θηλασμός είναι αδύνατος.

§  Βάλτε μια ζεστή κομπρέσα στον μαστό  ή κάντε ένα ζεστό μπάνιο πριν από τον θηλασμό, εάν έχετε πρόβλημα με το άδειασμα μέρους του μαστού.

Αναλγησία

Για το πόνο μπορείτε να πάρετε ένα παυσίπονο/ αντιφλεγμονώδες (π.χ. ibuprofen ή παρακεταμόλη).

Αντιβιοτικά

§  Όχι: Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια και υπάρχουν για λιγότερο από 24 ώρες

§  Ναι: Εάν τα δεν βελτιώνονται σε 12 – 24  ώρες ή η σε οξεία προσβολή της  μαμάς .

§  Ο πιο συχνός μικροοργανισμός είναι   ο penicillin-resistant Staphylococcus aureus.

§  Τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι:- Dicloxacillin, flucloxacillin, cloxacillin, amoxycillin-clavulinic acid- Cephalexin, erythromycin, clindamycin, ciprofloxacin, nafcillin

§  Η συνιστώμενη διάρκεια θεραπείας είναι  10 - 14 ημέρες για να μην υπάρξει κίνδυνος υποτροπής. Μην διακόπτετε την θεραπεία νωρίτερα από την συνιστώμενη.

§  Μπορείτε να πάρετε συγχρόνως και προβιοτικά για να ελαττώσετε τον κίνδυνο στοματίτιδας.

·         Μερικές μητέρες προτιμούν να ακολουθήσουν φυσικές θεραπείες.

 

Πρέπει πάντοτε να χορηγούνται αντιβιοτικά στην μαστίτιδα;

Όχι, η μαστίτιδα δεν χρειάζεται πάντοτε αντιβιοτικά. Η μαστίτιδα είναι φλεγμονή του μαστού που πιο συχνά προκαλείται από στάση του γάλακτος  (απόφραξη της ροής του γάλακτος) παρά από λοίμωξη. Η μη λοιμώδης μαστίτιδα υποχωρεί συνήθως χωρίς την χρήση αντιβιοτικών.

Εάν η μητέρα έχει μαστίτιδα χωρίς προφανείς παράγοντες κινδύνου για λοίμωξη, είναι πολύ πιθανό ότι η μαστίτιδα είναι μη λοιμώδης και εάν αντιμετωπισθεί αμέσως θα υποχωρήσει χωρίς αντιβιοτικά.

Όταν έχετε μαστίτιδα …

Συζητείστε με το γιατρό σας για να αρχίσετε

αντιβιοτικά αμέσως εάν:

·         Έχετε μαστίτιδα και στους δύο μαστούς.

·         Το μωρό είναι ηλικίας μικρότερο από 2 εβδομάδες ή έχετε νοσηλευτεί πρόσφατα στο νοσοκομείο.

·         Έχετε ραγάδα στη θηλή με εμφανή σημεία λοίμωξης.

·         Υπάρχει πύο ή αίμα στο γάλα.

·         Υπάρχουν κόκκινες γραμμώσεις.

·         Η θερμοκρασία σας αυξάνει απότομα.

·         Τα συμπτώματα είναι ξαφνικά και έντονα.

 

Παρακολούθηση

§  Επανεξετάστε την θεραπευτική αγωγή εάν τα συμπτώματα δεν αρχίζουν να υποχωρούν μέσα σε 2 - 3 ημέρες. §  Ερευνήστε περισσότερο εάν η μητέρα έχει 2 -3  υποτροπές στην ίδια εντόπιση. §  Ερευνείστε την πιθανότητα μυκητίασης στις θηλές που πονούν, εάν ο πόνος στις θηλές αρχίζει μετά την θεραπεία με αντιβιοτικά.

Επιπλοκές

Όταν η μαστίτιδα δεν θεραπευθεί επαρκώς ή σχετίζεται με αποφραγμένο πόρο μπορεί να εξελιχθεί σε απόστημα του μαστού, που συνήθως χρειάζεται χειρουργική παροχέτευση.

Πρόληψη

Ελαχιστοποιείστε τις  πιθανότητες αν πάθετε μαστίτιδα ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές:

• Αδειάζετε εντελώς  το γάλα από τους  μαστούς κατά τον θηλασμό.
• Επιτρέψτε στο μωρό να αδειάσει εντελώς τον ένα μαστό, πριν να το βάλετε στον άλλο μαστό.
• Εάν το μωρό θηλάσει μόνο για λίγα λεπτά από τον δεύτερο μαστό ή και καθόλου, αρχίστε το επόμενο γεύμα από αυτόν τον μαστό.
• Αλλάζετε το μαστό που προσφέρετε πρώτα σε κάθε θηλασμό.
• Αλλάζετε την θέση θηλασμού από γεύμα σε γεύμα.
• Βεβαιωθείτε ότι το μωρό πιάνει καλά την θηλή στη διάρκεια του γεύματος.
• Μην αφήνετε το μωρό να χρησιμοποιεί την θηλή σας σαν πιπίλα. Τα μωρά απολαμβάνουν να θηλάζουν και συχνά βρίσκουν ανακούφιση με το να θηλάζουν στον μαστό ακόμη και αν δεν πεινάνε.

Websites

http://kellymom.com/bf/concerns/mother/mastitis/#what

http://www.emedicinehealth.com/script/main/art.asp?articlekey=4294

http://www.mayoclinic.com/health/mastitis/DS00678

http://www.nhs.uk/Conditions/Mastitis/Pages/Treatment.aspx