July 11, 2019
Τα τελευταία
25 χρόνια, η συχνότητα της μυωπίας έχει διπλασιασθεί. Πάνω από το 40% των
παιδιών ηλικίας 5-19 χρόνων πάσχουν από
μυωπία. Η σαφής αιτία για την αύξηση αυτή δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί. Μεγάλο
ρόλο φαίνεται ότι έχουν η ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών, η αύξηση του
χρόνου που διατίθεται για διάβασμα και η έλλειψη χρόνου που διατίθεται για δραστηριότητες
στο περιβάλλον.
Δύο πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για
την μυωπία
1. Η μυωπία είναι μια σιωπηλή επιδημία
Έως
το 2050 υπολογίζεται ότι ο μισός πληθυσμός της γης θα πάσχει από μυωπία. Στην
αστική ανατολική Ασία, το 80%-90% των
μαθητών που τελειώνουν το σχολείο έχουν μυωπία, μια δραματική αύξηση από το
10%-20% πριν από 50 χρόνια. Όμως αυτή η επιδημία δεν περιορίζεται μόνο στην
ανατολική Ασία.
Η ανάπτυξη της μυωπίας, η οποία
εξελίσσεται αργά σε περίοδο ετών χωρίς εξωτερικά ορατά σημεία, είναι πολύ περισσότερο από δραματική, όμως η
επίπτωση της είναι σημαντική. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει υπολογίσει
ότι το 42% της βλάβης της όρασης οφείλεται σε μη διόρθωση των διαθλαστικών
ανωμαλιών, με την μυωπία να είναι στην πρώτη θέση. Επιπλέον, η μυωπία έχει
οικονομικές, ψυχολογικές και επαγγελματικές επιπτώσεις.
2. Η μυωπία δεν είναι μια ακίνδυνη
κατάσταση
Παρόλη την
ύπαρξη δραστικών μεθόδων θεραπείας που χρησιμοποιούνται ευρέως (πχ, γυαλιά,
φακοί επαφής), η πρόληψη της έχει μεγαλύτερα οφέλη, διότι η θεραπεία και αυτή η
ίδια η πάθηση ενέχουν κινδύνους.
Οι φακοί
επαφής γενικώς θεωρούνται χαμηλού κινδύνου, όμως μπορεί να υπάρξουν σημαντικές επιπλοκές, από
μια ήπια ενόχληση έως την πρόκληση ελκών
στο κερατοειδή με κίνδυνο για την όραση. Στο ένα τρίτο των ατόμων που φορούν
φακούς επαφής προκαλούνται επιπλοκές που χρειάζονται ιατρική εξέταση.
Η μυωπία είναι
δύσκολο να αναγνωρισθεί στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 3 χρόνων, γιατί πολλά
από τα συμπτώματα (πχ, να κρατάει τα αντικείμενα πολύ κοντά, να κάθεται πολύ κοντά στη τηλεόραση), μπορεί
να θεωρηθούν φυσιολογική συμπεριφορά για την ηλικία του.
Τα παιδιά που
εκδηλώνουν μυωπία σε μικρή ηλικία είναι πολύ πιθανό να προχωρήσουν σε
παθολογική μυωπία, μια βαριά μορφή μυωπίας, με μεγάλους βαθμούς διαθλαστικής ανωμαλίας, γενικά πάνω από 5 -6
διοπτρίες. Η παθολογική μυωπία αποτελεί
μια σημαντική απειλή για την όραση, γιατί συνδέεται με ατροφία του
αμφιβληστροειδούς και νεοαγγείωση του
χοριοειδούς. Η ωχρά κηλίδα μπορεί να επηρεασθεί από αυτή την εκφύλιση, έχοντας
σαν αποτέλεσμα την μη αναστρέψιμη απώλεια της όρασης. Η παθολογική μυωπία
μπορεί επίσης να συνδέεται με αυξημένο
κίνδυνο για γλαύκωμα και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Όσο περισσότερα παιδιά αναπτύσσουν μυωπία,
τόσο ο κίνδυνος αυτών των επιπλοκών θα
αυξάνεται.
Τρία πράγματα που πρέπει να γίνουν
1. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να περνούν χρόνο έξω
Ο χρόνος που
διατίθεται για δραστηριότητες έξω από το
σπίτι, προστατεύει από την ανάπτυξη της μυωπίας. Το τι κάνει το παιδί έξω έχει
μικρότερη σημασία από το ότι απλώς βρίσκεται έξω.
Είναι πιθανό
ότι, ο χρόνος στο περιβάλλον προστατεύει απλώς και μόνο γιατί διατίθεται
λιγότερος χρόνος για ασχολίες σε κοντινή απόσταση, όπως το διάβασμα σε μια συσκευή. Παρόλα αυτά, ερευνητές έχουν
δείξει ότι το όφελος του χρόνου στο περιβάλλον παραμένει ανεξάρτητα από τον
χρόνο που διατίθεται για διάβασμα.
Η παραμονή
στο περιβάλλον φαίνεται ότι έχει ευεργετική δράση στη πρόληψη της ανάπτυξης της
μυωπίας παρά στην επιβράδυνση της
εξέλιξης της. Η διάγνωση της μυωπία γίνεται συνήθως στις ηλικίες 8 με 12 χρόνων, έτσι η πιο σημαντική περίοδος
είναι αυτή των παιδιών ηλικίας μικρότερης των 8 χρόνων. Αλλά για μυριάδες
λόγους , η ενθάρρυνση για παιχνίδι έξω από το σπίτι ποτέ δεν είναι αργά.
Ο χρόνος που
χρειάζεται για επιτευχθεί αυτή η θετική
δράση, δεν έχει ακόμη αποσαφηνισθεί. Σε
μια μεγάλη μελέτη βρέθηκε ότι 14 ώρες την εβδομάδα μείωσαν τη συχνότητα κατά δύο
τρίτα – από 60% σε 20% στα παιδιά που είχαν γενετικό κίνδυνο για μυωπία. Σε μια
άλλη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν τη συχνότητα νέων περιπτώσεων μυωπίας σε
παιδιά σε ένα σχολείο, στο οποίο ο χρόνος
στο περιβάλλον αυξήθηκε κατά 80 λεπτά την ημέρα, σε σχέση με άλλο
σχολείο, όπου τα παιδιά παρέμειναν στη περίοδο του διαλείμματος μέσα στις τάξεις. Ο νέες περιπτώσεις μυωπίας
μειώθηκαν στα παιδιά που βρίσκονταν στα διαλείμματα έξω στην αυλή του σχολείου,
κατά περίπου 50% σε περίοδο ενός χρόνου.
Η φυσιολογική διαδικασία με την οποία το φως
του ήλιου επηρεάζει την ανάπτυξη της μυωπίας δεν είναι σαφής. Μια υπόθεση είναι
ότι το φως του ήλιου προκαλεί την απελευθέρωση της ντοπαμίνης στον αμφιβληστροειδή, η οποία
ομαλοποιεί τον αυξημένο ρυθμό ανάπτυξης του μυωπικού ματιού. Η υπόθεση αυτή
υποστηρίζεται και από τις εποχικές διαφορές στους ρυθμούς εξέλιξης της μυωπίας,
οι οποίοι είναι πιο χαμηλοί στη διάρκεια του καλοκαιριού.
2.
Συστήστε τον περιορισμό στη χρήση των
ηλεκτρονικών συσκευών, ειδικά στα μικρά παιδιά
Η χρήση των
ηλεκτρονικών συσκευών και οι δυνητικές επιδράσεις στην ανάπτυξη της μυωπίας
αποτελεί ένα πεδίο με μεγάλο ενδιαφέρον. Η εισαγωγή των ηλεκτρονικών συσκευών
στη ζωή των παιδιών σε ιδιαίτερα μικρές ηλικίες μπορεί να έχει μερικές
επιδράσεις στην ανάπτυξη του οπτικού συστήματος, όμως αυτές οι πιθανές
συνέπειες δεν είναι ακόμη εντελώς γνωστές.
Σε μια μελέτη
βρέθηκε ότι η πλειοψηφία των παιδιών ηλικίας 2 χρόνων χρησιμοποιούσε κινητές
συσκευές καθημερινά και ότι το 92.2% των παιδιών ηλικίας 1 χρόνου είχε
χρησιμοποιήσει κινητή συσκευή, έτσι η έκθεση στις ηλεκτρονικές συσκευές είναι
ευρέως διαδεδομένη ακόμη και αν η επίδραση της
μένει να καθορισθεί.
Η μυωπία
θεωρείται ότι προκαλείται από συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών
επιδράσεων. Παρόλο που το ποσό της
απασχόλησης σε κοντινή απόσταση, ενός
περιβαλλοντικού παράγοντα που μπορεί να τροποποιηθεί, έχει εμπλακεί στην
ανάπτυξη της μυωπίας, οι αποδείξεις δεν είναι σαφείς. Η χρήση των ηλεκτρονικών
συσκευών μπορεί να αντιπροσωπεύει μια ειδική απασχόληση σε κοντινή απόσταση,
έτσι τελικά μπορεί να βρεθεί ότι αποτελεί ένα παράγοντα κινδύνου για την
ανάπτυξη μυωπίας, όμως είναι ακόμη πολύ
ενωρίς για να το πει κανείς.
3.
Βεβαιωθείτε ότι η μυωπία διορθώνεται
πλήρως
Η μη σωστή
διόρθωση της μυωπίας, μερικοί πίστευαν ότι ήταν ευεργετική, μπορεί στην
πραγματικότητα να επιταχύνει την εξέλιξη της μυωπίας. Αρκετοί οπτικοί και
φαρμακευτικοί παράγοντες δρουν επιβραδύνοντας την εξέλιξη της μυωπίας παρά
εξουδετερώνοντας τις επιδράσεις της.
Η
χαμηλή δόση ατροπίνης έχει δείξει ότι μειώνει δραματικά την εξέλιξη της
μυωπίας, όμως δεν έχει καθορισθεί η διάρκεια
της θεραπείας με την οποία θα υπάρχουν τα καλλίτερα αποτελέσματα. Από
την άλλη υπάρχουν προβληματισμοί σχετικά με τις πιθανές μακροχρόνιες
παρενέργειες της ατροπίνης. Η ατροπίνη προκαλεί μυδρίαση και θόλωση της
κοντινής όρασης και παρόλο που αυτές οι δράσεις ελαχιστοποιούνται σε μικρές
δόσεις, μπορεί ακόμη να είναι προβληματικές.
Η
ορθοκερατολογία, μια οπτική μέθοδος επιβράδυνσης της εξέλιξης της μυωπίας,
χρησιμοποιεί φακούς επαφής που επιτρέπουν τη δίοδο αερίου και φοριούνται όλη
την νύκτα, έτσι επιπεδώνεται ο κερατοειδής, έχοντας ως αποτέλεσμα την ελάττωση
της συνολικής ισχύος του ματιού. Άλλη επιλογή είναι οι διπλοεστιακοί φακοί.
Μια
αναδυόμενη φαρμακευτική αντιμετώπιση της μυωπίας είναι η 7- μεθυλξανθίνη, η
οποία μελετάται στη Δανία. Η 7-methylxanthine
επιδρά στη απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, περιλαμβάνοντας την ντοπαμίνη. Μια
αρχική αναφορά δείχνει ότι ελαττώνει σημαντικά την εξέλιξη της μυωπίας και την
υπερβολική επιμήκυνση του ματιού. Απαιτούνται και άλλες μελέτες για να
καθορισθεί η ασφάλεια της.
Σε
μια πρόσφατη εμπεριστατωμένη αναφορά το
Interventions Myopia Institute συμπεραίνει ότι παρόλο που μελετώνται θεραπείες
πολλά υποσχόμενες, σήμερα δεν υπάρχει μόνο μια θεραπεία που να έχει βρεθεί ότι
είναι δραστική στην πρόληψη ή την επιβράδυνση της εξέλιξης της μυωπίας σε όλα
τα παιδιά. Όμως στο μεταξύ οι τρεις αυτές συστάσεις, που βασίζονται σε
αποδείξεις, μπορούν να έχουν σημαντικά οφέλη
